څنګه خپلې ټولنیزې اړیکې وساتو؟

د ټولنیزو اړیکو د ساتلو تر ټولو مهم اصل دا دی چې له خلکو سره په ښه چلند، رښتینولۍ او انسانیت معامله وشي. یو اړیکه هغه وخت دوام پیدا کوي چې د درناوي، صداقت او باور پر بنسټ ولاړه وي. انسانان هغه وخت زموږ په څنګ کې پاتې کېږي چې احساس کړي ارزښت لري او اړیکه یوازې د یوې شېبې او یوې ګټې لپاره نه ده.
د ټولنیزو اړیکو د ساتلو لارې
1. د یو بل درناوی وکړئ.
2. رښتیا ویل غوره کړئ، له دروغو لرې اوسئ.
3. د نورو احساساتو او اړتیاوو ته پام وکړئ.
4. اړیکه په یوه سلام، احوال‌پوښتنه یا لنډ پیغام هم ژوندۍ پاتې کېږي.
5. د خلکو د ستونزو او درد په وخت کې ورسره ودرېږئ.
6. د خبرو او تفاهم له لارې هره مسئله حل کړئ.
7. په اړیکو کې سالم حد او مرز وټاکئ.
8. مننه او قدرداني هېره نه کړئ.
ټولنیزې اړیکې څه ته وایي؟
ټولنیزې اړیکې هغه اړیکې، خبرو، لیدنو او تعامل ته ویل کېږي چې انسان یې له نورو سره لري.
په ساده ټکو:
ټولنیزې اړیکې د خلکو د یو‌بل سره د چلند او د خبرو طریقه ده.
بیلګې:
له ګاونډي سره سلام کول
له ملګرو سره خبرې کول
د کار په ځای کې مرسته او همکاري
په ټولنه کې د درناوي چلند
له خلکو سره مرسته کول
هر ډول اړیکه، خبرې، همکاري او یو ځای کې د ژوند تېرول د ټولنیزو اړیکو برخه ده.
د ټولنیزو اړیکو علمي تعریف
ټولنیزې اړیکې هغه تعاملات دي چې د افرادو، ډلو او ټولنیزو بنسټونو ترمنځ رامنځته کېږي.
دا اړیکې د ټولنې د ارزښتونو، هنجارونو، رولونو او توقعاتو پر بنسټ جوړېږي او د همدې لارې انسانان د یو‌بل چلند سموي، همغږي رامنځته کوي او خپلې اړتیاوې پوره کوي.
رسمي تعریف
ټولنیزې اړیکې هغه میکانیزم دی چې انسانان په وسیله یې یو بل درک کوي، پیغامونه تبادله کوي، همکاري کوي، ګډې ګټې پسې ګرځي او د ټولنې نظم ساتي.
د ټولنیزو اړیکو ځانګړتیاوې
1. جوړښت لري: د ټولنې د قوانینو او کلتور پر اساس روانې وي.
2. دوه اړخیزې وي: تل د ورکړې او اخیستنې عمل پکې وي.
3. دوام لري: د انسان د ورځني ژوند یوه مهمه برخه ده.
4. یو پر بل اغېز کوي: خلک یو له بله زده کوي او بدلوي یو‌بل.
5. هدف لري: د عاطفي، کلتوري، اقتصادي او ټولنیزو اړتیاوو د پوره کولو لپاره وي.
ابن‌الوقت په نننیو اړیکو کې
په دې زمانه کې ډېر داسې خلک پیدا شوي چې اړیکې د صداقت په اساس نه جوړوي، بلکې د منفعت، وخت او حالت په بدلېدو خپل چلند بدلوي.
ابن‌الوقت څوک دی؟
هغه څوک چې خبرې او چلند یې له حالت سره بدل شي؛
تر هغه وخته ملګری وي چې ګټه ورڅخه کېږي؛
ژمنې یې ثابتې نه وي؛
په کوچني اختلاف هم اړیکه پرېږدي.
یو ښکلی حقیقت د نننیو اړیکو په اړه
کله چې هغه اړیکه چې پخوا به په ساعتونو روانه وه، ورو ورو یوازې د څو دقیقو شوه…
او هغه اوږده او له احساسه ډکه پیغامونه چې پخوا به تبادله کېدل، اوس په څو ثانیو لنډ شول…
نو پوه شه چې اړیکه د ختمېدو خواته روانه ده، او هغه وخت چې ستا لپاره و، اوس بل چاته ځانګړی کېږي.
رښتونې اړیکې په ښکلي اواز، ښکلي عکس او ښکلې بڼې نه جوړېږي؛
بلکې په پاک زړه، رښتینولي او باور جوړېږي.
د ابن‌الوقت کسانو نښې
1. اړیکې یې د ګټې پر بنسټ وي، نه د صداقت.
2. وفاداري یې لنډمهاله وي.
3. د مشکلاتو په ورځ ورسره نه وي، یوازې په خوشیو کې.
4. خبرې یې ښکلي وي، خو ژمنتیا نه لري.
ولې دا ډول چلندونه ډېر شوي؟
د مادیت ډېرېدل
د انساني ارزښتونو کمزورتیا
سطحې او غیر ژورې اړیکې
د ژمنتیا او مسؤلیت کمښت
په مجازي نړۍ کې ځان‌ښودنه او ځان‌محوري
څنګه له ابن‌الوقت خلکو سره چلند وکړو؟
باور به ورو ورو ورکوئ، نه په لومړي ځل.
اړیکه به د صداقت، درناوي او روڼتیا پر اساس جوړوئ.
له ګټې‌پسې خلکو سره به حد او مرز ټاکئ.
ارزښت به هغو خلکو ته ورکوئ چې په هر حال کې ستاسو ترڅنګ وي—دا حقیقي دوستان دي.
پايله کې ويلي شو اړیکې هغه وخت ژوندي پاتې کېږي چې خلک یو بل درک کړي، درناوی یې وکړي او د اړیکې د دوام لپاره هڅه وکړي.
ښه اړیکه په محبت، صداقت او باور دوام کوي، نه په ښکلو خبرو او ځلا.

سرچینې :
وېکپېډيا
www.vacablary.com

د خوښ ژوند لپاره پنځه سټوئیک اصول