د احساساتو اداره

د احساساتو اداره (Emotional Management)

ګرانو لوستونکو!
د احساساتو کنټرول يا اداره د انسان په ټولنيز ژوند کې يو له خورا مهمو ارزښتونو څخه ده.
موږ هره ورځ په ټولنه او خپل چاپېريال کې له ډېرو خلکو سره اړيکې لرو. ځينې داسې کسان شته چې خپل احساسات نه شي کنټرولولی — يعنې په کوچنيو خبرو لوی جنجالونه جوړوي، په احساساتو فيصله کوي، او د غوسې پر وخت بې‌فکره پرېکړې نيسي.
داسې بې‌پروا احساساتي غبرګونونه کله ناکله د خفګانونو، دښمنيو، تاوتريخوالي او حتی د نه‌جبرانېدونکو پېښو لامل ګرځي، چې وروسته يې پښيماني هېڅ ګټه نه لري.
نو ځکه مې وغوښتل دا ټولنيزه او انساني مهمه موضوع له تاسو ګرانو لوستونکو سره شريکه کړم. دا لیکنه مې د خپلې مطالعې او راټول شوو معلوماتو پر بنسټ چمتو کړې، تر څو د احساساتو د سمې ادارې په اړه مو پوهاوی زيات شي.
د احساساتو د ادارې مانا
د احساساتو اداره يا د عواطفو کنټرول هغه مهارت دی چې انسان پرې زده کوي څنګه خپل احساسات وپېژني، درک یې کړي او په سمه توګه یې وکاروي.
په ساده ډول، دا مانا لري چې يو سړی وکولای شي:
1. خپل احساسات وپېژني — پوه شي چې اوس خفه دی، غوسه دی، خوشاله دی که اندېښمن.
2. د احساساتو سبب پيدا کړي — ځان وپوښتي چې دا احساس ولې پيدا شو؟
3. پر خپلو احساساتو کنټرول ولري — بېړه ونه کړي، په غوسه خبرو ونه کړي، او سم غبرګون وښيي.
4. د نورو احساسات هم درک کړي — پوه شي چې نور خلک څه احساس لري او له درناوي سره ورسره چلند وکړي.
لنډ مثالونه:
که څوک درباندې غوسه شي او ته سمدلاسه قهر نه‌شي، بلکې په ارامۍ ځواب ورکړې، دا د احساساتو اداره ده.
که ته خپه يې، خو دا خپګان د نورو سره په خبرو او چلند کې نه ښکاره کوې، دا هم د احساساتو کنټرول دی.
که د کار په ټيم کې د خلکو احساسات درک کړې او ورسره په همدردۍ چلند وکړې، دا هم احساساتي اداره بلل کېږي.
د احساساتو د کنټرول عملي لارې
۱. ځان‌پوهاوی
خپل احساسات وپېژنئ. کله چې خپه، قهرجن يا خوشاله ياست، لږ تم شئ او ځان وپوښتئ:
“زه اوس څه احساس لرم؟ او ولې دا احساس راته پيدا شو؟”
دا پوښتنه د ځان‌پېژندنې او ذهني ارامۍ لومړی ګام دی.
۲. ژوره ساه اخیستل او وقفه کول
کله چې احساساتي شئ، سمدستي غبرګون مه ښيئ. درې څلور ژورې ساهګانې واخلی، لږ تم شئ، او وروسته ځواب ورکړئ. دا کار عقل ته وخت ورکوي چې له احساساتو مخکې پرېکړه وکړي.
۳. په ارامه ژبه د احساس څرګندول
احساسات مه پټوئ، خو مه هم چا ته په غوسه وایئ. د ارامې ژبې کارول ډېر اغېزمن دي.
مثلاً پر ځای د دې چې ووايئ:
> “ته ما خفه کړې!”
ښه ده ووايئ:
“زه خپه يم ځکه داسې احساس کوم چې زما خبرو ته پام نه کېږي.”
۴. مثبت فکر کول
هره پېښه منفي نه ده، خو موږ يې منفي تعبير ورکوو. هڅه وکړئ په هر حالت کې مثبت اړخ ولټوئ. دا د ذهني ځواک نښه ده.
۵. د نورو احساساتو درک
ځان د بل چا په ځای کې کېږدئ، فکر وکړئ چې که ته د هغه په حالت کې وای، څه احساس به دې درلود. دا تمرين د شخړو د حل او د اعتماد د جوړولو قوي وسيله ده.
۶. فزيکي او ذهني تمرينونه
ورزش، مراقبه (Meditation)، منظم خوب، او روغ تغذيه د ذهن او احساساتو توازن ساتي.
کله چې بدن ارام وي، ذهن هم ارام وي.
۷. د احساساتو يادښت
هره ورځ څو دقيقې خپل احساسات وليکئ — څه دې خوښ کړل، څه دې خپه کړل. دا کار د ځان‌پېژندنې ښه وسيله ده.
ولې مهمه ده؟
د احساساتو اداره د ذهني هوښيارتيا (Emotional Intelligence) مهمه برخه ده.
هغه کسان چې دا مهارت لري، عموماً:
ښه پرېکړې کوي،
له خلکو سره ښې اړيکې جوړوي،
او په شخصي، کورني او کاري ژوند کې بريالي وي.
د احساساتو د ادارې ګټې
د فشار او خپګان کمېدل
د کورنۍ او کار اړيکو ښه‌والی
سمه پرېکړه او تفکر
د ځان باور زياتېدل
د ټولنيز درناوي او باور لوړوالی
زموږ د ټولنې حالت
زموږ په افغانه ټولنه کې، له بده مرغه، ډېری خلک د جذباتي خوی څښتنان دي. ډېر وخت د غوسې، خپګان او احساساتو په حالت کې پرېکړې کوي، او خپل احساسات نه شي کنټرولولی. د داسې احساساتي او بې‌احتیاطه تصميمونو پايلې ډېری وخت خطرناکې، تاوتريخواله‌زېږوونکې او د پښيماني وړ ثابتې شوې دي.
نو اړينه ده چې موږ ټول د احساساتو د سمې ادارې مهارت زده کړو، څو له ستونزو او ناخوالو مخنیوی وشي، او يو سالم، متوازن او هوښيار ټولنيز ژوند ولرو.
پايله کې ويلې شو داحساساتو اداره او کنټرول د انسان د ذهني، اخلاقي او ټولنيز پخووالي نښه ده. څوک چې دا مهارت ولري، کولی شي د ژوند له ستونزو سره په ارامۍ مقابله وکړي، له نورو سره ښې اړیکې ولري، او په شخصي او مسلکي ژوند کې بريا ترلاسه کړي.
نو راځئ چې خپل احساسات وپېژنو، کنټرول یې کړو، او د هوښيار، ارام او بريالي ژوند لپاره يې په ګټه وکاروو.
۲۲/۰۸/۱۴۰۴

ډیجیټل بازار موندنه