د بګرام هوايي ډګر تاريخچه او ستراتيژيک ارزښت

ګرانو لوستونکو نن سبا د بګرام هوایي ډګر د ټولنيز رسنيو ګرمه موضوع ګرځېدېلې ده بايد ووايم چې بګرام د افغانستان خاوره ده، د افغانانو ویاړ او ملي شتمني ده. د تاریخ په اوږدو کې که بهرني ځواکونه راغلي او تللي، خو دا ځمکه، هوايي ډګر او هره برخه یې د افغان ولس ده او تل به د افغانانو پاتې شي.
۱- تاريخچه
د جوړېدو پيل:
بګرام هوايي ډګر په ۱۹۵۰م لسيزه کې د پخواني شوروي اتحاد په مالي او تخنيکي مرسته جوړ شو. لومړی د افغانستان د ملي پوځ لپاره د پوځي هوايي مرکز په توګه طرحه شوی و.
د شوروي اشغال پر مهال (۱۹۷۹–۱۹۸۹):
د شوروي ځواکونو د ۱۹۷۹ کال د اشغال پر مهال بګرام د هغوی د عملياتي او لوژستیکي ستر مرکز په توګه وکاراوه. د درنو بمباروونکو، جګړه يي هيلکاپټرو او جنګي الوتکو د ځای پر ځای کولو تر ټولو مهمه اډه وه.
د مجاهدينو پر ضد جګړې:
بګرام د شوروي ځواکونو او افغان مجاهدينو تر منځ د سختو جګړو شاهد پاتې شوی دی. وروسته د شوروي له وتلو (۱۹۸۹) او د کورنيو جګړو پر مهال، د طالبانو او شمالي ټلوالې تر منځ هم د جګړو ډګر وګرځېد.
د امريکا او ناتو پر مهال (۲۰۰۱–۲۰۲۱):
د ۲۰۰۱ کال د سپټمبر پېښو وروسته، امريکا د بګرام هوايي ډګر د افغانستان تر ټولو ستر پوځي مرکز وګرځاوه. دلته د لسګونو زرو عسکرو، پرمختللو جنګي وسایلو، لوژستیکي مرکزونو، او حتی د “محبسونو” (د بندیانو د ساتلو ځای) شتون و.
په همدې موده کې بګرام د امریکا او ناتو تر ټولو ستره او پرمختللې هوايي اډه شوه.
له ۲۰۲۱ وروسته:
کله چې د امريکا پوځ د ۲۰۲۱ کال د جولای په ۲ جولای شپه ناڅاپه له دې اډې ووت، بګرام د افغان ځواکونو لاس ته ولوېد، خو د اګست په ۱۵ د کابل د سقوط سره د طالبانو تر ولکې لاندې راغی.
۲- ستراتيژيک ارزښت
1. جغرافيايي موقعيت:
بګرام د کابل شمال ته شاوخوا ۶۰ کيلومتره واټن کې، د پروان ولايت په بګرام ولسوالۍ کې پروت دی. دا موقعيت د افغانستان د مرکزي او شمالي سيمو تر منځ د پوځي او لوژستیکي کنټرول لپاره ډېر مهم بلل کېږي.
2. پوځي اهميت:
د جنګي الوتکو د ځغاستې اوږده لاره (Runway) لري چې درنې او سترې الوتکې پرې کښته کېدای او پورته کېدای شي.
د سترې هوايي اډې په توګه د لوژستیکي مرکز رول لري.
د افغانستان په جګړو کې د امريکا لپاره د بمبار او څارنې تر ټولو ستر مرکز و.
3. سياسي او سيمه‌ييز اهميت:
بګرام د امريکا او لوېديځ د حضور سمبول و.
د دې کنټرول د هر حکومت يا ډلې لپاره د واک او ځواک نښه وه.
سيمه‌ييز قدرتونه لکه چين، روسيه، ايران او پاکستان د دې هوايي ډګر ارزښت ته د ستراتېژيکو محاسبو له مخې ګوري.
4. اقتصادي اړخ:
دا چې بګرام د کابل سره نږدې دی، نو د تجارتي توکو د هوايي ترانسپورت لپاره مناسب ځای بلل کېږي.
که دا هوايي ډګر په مدني او تجارتي ډول وکارول شي، نو د سیمې هېوادونو لپاره د ترانزیت یوه اقتصادي لاره ګرځېدای شي.
د “کارګو ترمینل” په بڼه د دې اډې کارونه کولای شي د صادراتو او وارداتو پروسه چټکه او ارزانه کړي.
لنډيز
بګرام هوايي ډګر د افغانستان په معاصر تاريخ کې د بهرنيو ځواکونو د جګړو، حضور او ستراتيژيکو ګټو د محور په توګه تل ځانګړی ارزښت درلود.
دا يوازې يو هوايي ډګر نه و، بلکې د سياسي واک، پوځي ځواک او سيمه‌ييز نفوذ د سمبول په توګه پېژندل کېږي.
سرچينه: وېکيپېډيا

د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه

DNB Bank AC # 0530 2294668 :د دعوت بانکي پته 
 NO15 0530 2294 668: له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب
Vipps: #557320 : د ویپس شمېره 

  Donate Here