د کابل د کاکه‌ګانو تاریخچه

د ۱۸مې او ۱۹مې پېړۍ پیل (احمدشاه بابا – امیر دوست محمد خان وخت)
د “کاکه” اصطلاح د ولسي مشرتابه، درناوي او ورورولۍ په توګه دود شوه.
په کوچو او ګاونډونو کې داسې کسان پېژندل کېدل چې د خلکو مرسته، مشوره او ساتنه یې کوله.
د ۱۹مې پېړۍ وروستۍ لسیزې (امیر عبدالرحمن خان وخت)
د کابل ښار پراخېدل پیل شول، او د هرې سیمې کاکه د محلې د امنیت او نظم مسوول ګڼل کېده.
کاکه‌ګان د ولسي عدالت په توګه کارول کېدل (د شخړو حل، منځګړیتوب).
د ۲۰مې پېړۍ لومړۍ نیمایي (شاه امان‌الله او نادر خان وخت)
د کاکه نوم لا ډېر ولسي شو.
د واده، ښادۍ، او د خلکو ټولنیزو کارونو په تنظیم کې مهم رول درلود.
د ۱۹۱۹ د استقلال جګړه کې د کابل یو شمېر کاکه‌ګان د خلکو د پاڅون برخه شول.
د ۲۰مې پېړۍ منځنۍ دوره (ظاهر شاه وخت)
کاکه‌ګان د کابل ښار د کلتوري ژوند په زړه کې د عزت او مېړانې سمبول و.
ولسي سندرې، متلونه او کیسې د کاکه نوم مشهور کړل.
د کوڅو د امنیت او خلکو د مرستې دود لا ژوندی پاتې و.
د ۱۹۷۰ – ۱۹۹۰ لسیزې (د شوروي یرغل او کورنیو جګړو وخت)
ګڼ کاکه‌ګان د خپل محلې د دفاع لپاره د وسله‌والو مقاومت برخه شول.
د خلکو په منځ کې یې د زړورتیا او قربانۍ نومونه پاتې شول.
د ۲۰۰۰م وروسته (اوسنی وخت)
د اصلي کاکه‌توب دود کمزوری شوی، خو د خلکو په یادونو کې لا ژوندی دی.
د زاړه ښار مشران، محلي مشران او درانه کسان لا هم د “کاکه” په نوم پېژندل کېږي.
د کاکه یاد اوس په کلتوري میراث، سندرو، کیسو او ولسي روایتونو کې پاتې دی.
کاکه څوک دی؟
پېړې مخکې ځوانان چې ظاهري توپیر یې درلود، په کابل کې کاکه بلل کېدل.
کاکه تل د یو بل پر وړاندې له وسلو سره جګړه کوله او کله ناکله پهلواني یې هم کوله، پرته له دې چې دولت خبر وي.
د کاکه‌ګانو په حلقه کې د شاملېدو لپاره ځانګړي مراسم وو: د ځانګړي دستار سره باید ټولې سیمې وګرځول شي، په مسابقه کې برخه اخیستل، بریا د کاکه لقب ته لار هواره کوله.
مهمه ځانګړتیا: د غریبو او کمزورو سره مرسته کول او هغوی ته ضرر نه رسول.
نن ورځ، ځینې کسان یوازې د ځواک یا تاوتریخوالي له مخې “کاکه” بلل کېږي، چې د اصلي مفهوم خلاف دی.
د کاکه نوم اصل او معنا
1. د نوم اصل:
“کاکه” په پښتو او دري کې د مشرتابه، درناوي او ورورولۍ معنا لري.
په ولسي اصطلاح کې د داسې چا لپاره کارول کېږي چې زړور، سخي، باعزته او د خلکو تکیه‌ځای وي.
2. په کابل کې رواج:
د ۱۹مې پېړۍ له وروستیو سره، د هرې کوڅې یو کاکه موجود و.
د محلي نظم، شخړو د حل او د خلکو د ساتنې رول یې درلود.
دا دود د شاهانو د واکمنۍ تر څنګ د خلکو غیررسمي ولسي ادارې په څېر و.
3. د کلتوري ارزښت په توګه:
کاکه‌ګان د غیرت، مېړانې، وفادارۍ او دوستۍ سمبول و.
په سندرو، متلونو او ادبیاتو کې د “کاکه” نوم د درناوي ځای لري.
د کابل د مشهورو کاکه‌ګانو تاریخي بېلګې
1. کاکه عبدالرحیم (د چندول سیمه)
د ۱۹ پېړۍ په وروستیو کې پېژندل شوی و.
د زړورتیا او میړانې له امله مشهور و.
د غلو او لوټمارو پر وړاندې د کوڅې ساتنه یې کوله.
2. کاکه عبدالغفور (افشار)
د خلکو د شخړو د حل او منځګړیتوب لپاره مشهور و.
د خپل عدالت او سخا له امله خلکو ورته “قاضي کاکه” هم ویل.
3. کاکه غلام‌حسین (مرادخاني)
د ښادۍ، میلمستیا او ولسي خوښیو په تنظیم مشهور و.
په ولسي سندرو کې نوم یې یاد شوی دی.
4. کاکه د کابل د مقاومت په وختونو کې
د ۱۹۱۹ د استقلال جګړه کې ځینې کاکه‌ګان د لومړۍ کرښې برخه وو.
د شوروي یرغل پر مهال هم ګڼ کاکه‌ګان د ولس د ملاتړ لپاره د مقاومت برخه شول.
د کاکه‌ګانو ځای نن ورځ
که څه هم د پخواني کاکه دود هغه شان پاتې نه دی، خو زاړه ښاریان لا هم د خپلو محلو مشران د “کاکه” په نوم یادوي.
د کاکه کلتور اوس د خلکو په خاطرو، متلونو او کیسو کې ژوندی دی.
کاکه‌ګان د ښار د ټولنیز تاریخ ژوندی سمبول و:
د خلکو ساتونکي
د غریبو مرسته کوونکي
د عزت او میړانې استازي
پایله:
کابل کاکه‌ګان د ښار د ولسي ژوند هغه برخه وه چې د غیرت، سخي‌توب، عزت او مېړانې په ارزښتونو ولاړه وه. که څه هم نن ورځ دا دود د پخوا په شان نه دی، خو د تاریخ، ادب او ولسي حافظې یوه مهمه برخه ګڼل کېږي.

د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه

DNB Bank AC # 0530 2294668 :د دعوت بانکي پته 
 NO15 0530 2294 668: له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب
Vipps: #557320 : د ویپس شمېره 

  Donate Here