شخصیت دکتور اعظم

شخصیت دکتور اعظم نه محصول تصادف است و نه نتیجه‌ی مهرورزی نیرویی بیرونی که بر عرصه‌ی سیاست، فرهنگ و دانش برچسب خورده باشد.
وی در کوره‌ی آموزه‌های تخصصی، مبارزه‌ی ملی، جهاد، وطن‌دوستی و خدمات ارزنده به مردم آبدیده شده است. همه‌ی این‌ها حاصل تلاش، جهد و خدمات ملی اوست.

هر مسئولیتی که بر دوش او نهاده شد، بر بنیاد شایستگی، فهم و استعداد خودش بود. تحصیلات عالی را در انگلستان به پایان رساند و از تجارب کاری در مصر، لبنان و دیگر کشورها برخوردار شد. هیچ نگاهی نمی‌تواند خدمات عملی او را در سازوکار هلمند نادیده گیرد. پس از کودتای کمونیستی زندانی شد و در مهاجرت، نخستین کارشناس بود که طرح علمی و عملی اتحاد سراسری را ارائه کرد.

به یاد دارم که در هتل هشتگرد الاعوان پشاور، همراه برادرش می‌زیست و طرح خود را از همان‌جا به مباحثه گذاشت.
فاروق اعظم نخستین کارشناس مسلکی بود که به دانشگاه پشاور راه یافت و مسئله‌ی افغانستان را در سمینارها و کارگاه‌های علمی به ارزیابی گرفت و پرسش‌ها را بر بنیاد روش‌های علمی پاسخ داد.

سپس به‌عنوان رئیس و معاون کمیته‌ی سیاسی محاذ اسلامی برگزیده شد و با وارد کردن اصلاحات، بساط تعصب و ستم گروه رهین و قوی‌کوشان را برچید. افزون بر آن، به فعالیت‌های مستقل دانشی، ادبی و فرهنگی نیز روی آورد. در این راستا می‌توان از نشر مجله‌ی مستقل «قلم» و ایجاد مرکز پژوهش‌های جهادی یاد کرد.

دکتور اعظم با اتکا بر شخصیت و جایگاه خود، میان دو اتحاد سه‌گانه و هفت‌گانه پلی ارتباطی ساخت. او بدین‌وسیله فاصله‌ی میان تندروان و تنظیم‌های میانه‌رو را کوتاه کرد و زمینه‌ی هم‌نشینی آنان را فراهم آورد.
وی مسئله‌ی افغانستان را در کنفرانس‌ها و نشست‌های بین‌المللی از زاویه‌ی ملی و علمی و بر اساس منطق و دورنمای آکادمیک تحلیل می‌کرد و هم‌زمان سیاست‌های کشورهای همسایه را نقد می‌نمود.

او نصاب‌های گوناگون حکومت عبوری مجاهدین را یک‌دست کرد؛ نصاب‌هایی که برخی از آن‌ها همچون «گاو شیری» سالی دوازده ماه بهره می‌دادند. به یاد دارم زمانی که خطوط نصاب خود را به نصاب فتحی رفاعی عرب عرضه کرد، حتی پیشنهاد رشوه دریافت کرد، اما دکتور اعظم با وجود فشارها، عملیه‌ی توحید نصاب‌ها را جایگزین ساخت.

تور مکاتب و مدارس را تا کمپ‌های دوردست گسترش داد و شاید به مدارس کچلاغ نیز بودجه‌ای اختصاص داد. کتاب «از خواب ملا تا امارت مؤمنین» نیز در همین راستا گردآوری شده است.

در حالی‌که بسیاری از بزرگان چوکی‌ها را با خود بار می‌کردند، دکتور فاروق اعظم به دلیل اختلاف اصولی از وزارت استعفا داد. او در جنگ‌های تنظیمی به کاروان صلح پیوست و بازوی راست مرحوم جلال‌الدین حقانی شد. ابتکار معاهده‌ی جلال‌آباد از او بود؛ همان معاهده‌ای که حاجی قدیر رهبران جهادی را تا امضای آن در قصر شاهی جلال‌آباد گروگان گرفته بود.

در مهاجرت در لندن، یگانه افغان بود که در برابر تجاوز آمریکا و ناتو به افغانستان اعتراض کرد و آن را با رسانه‌ها و در دیدار با اعضای پارلمان محکوم نمود.

در رخصتی‌های اخیر هفته، زمینه‌ی آموزش دینی کودکان و گردهمایی روشنفکران برای بحث بر اوضاع افغانستان را فراهم ساخت.

در جمهوریت کرزی و غنی، با پیشنهادهای آنان همنوا نشد و بر جایگاه ملی خود پایدار ماند. او پرونده‌ی اکثریت مظلوم را با صدای رسا در داخل ارگ گشود (همان مسئله‌ی دایکندی و قندهار که در مقدمه آمد).

اعظم بر ابعاد گوناگون مسئله‌ی افغانستان نوشته کرده است. کتاب‌های «افغانستان: درسی و آزمایشی برای همه»، «مجاهدین افغان چرا بی‌اتفاق‌اند»، و «مهتر هم از خند و کهتر هم» از آثار اوست.

مرحوم حقانی در زمان جهاد افغان ـ شوروی به‌منظور پاسخ به نامه‌های دکتور نجیب‌الله، با او مشورت می‌کرد. همچنین با دکتور نصیرالدین ارتباط داشت. دکتور اعظم هر فرصتی را برای صلح غنیمت می‌شمرد و در هر مجمعی ندای صلح و جلوگیری از جنگ را بلند می‌کرد.

گرچه در پنج سال اخیر با او دیداری نداشتم، اما مواضع و اظهاراتش را پیوسته دنبال می‌کنم. دیدگاه‌های او همواره بر دفاع از منافع ملی استوار بوده است. او رؤیای تحقق آینده‌ای روشن و مرفه برای وطن و مردم افغانستان را در سر می‌پروراند.

از همین‌جاست که امروز روش او محکوم شده است. آرزو دارم هرچه زودتر زمینه‌ی رهایی‌اش از زندان فراهم گردد.
___________________________

فاروق فردا
۲۴ سپتمبر ۲۰۲۵ م
انگلستان

د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه

DNB Bank AC # 0530 2294668 :د دعوت بانکي پته 
 NO15 0530 2294 668: له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب
Vipps: #557320 : د ویپس شمېره 

  Donate Here