لوبیا چې په محلي نومونو کې کورخي هم یادیږي، د افغانستان په ډېرو سیمو کې د خوراک او عاید یوه مهمه سرچینه ده. دا نبات له اوږدو پېړیو راهیسې د افغانانو د پخلنځي او د کروندګرو د کرنیزو حاصلاتو برخه ده.
د کښت سیمې
لوبیا د هغو سیمو کرنیز محصول دی چې منځنی اقلیم ولري، باران یا د اوبو د خړوبولو زمینه پکې وي. په افغانستان کې د لوبیا ډېر حاصل لرونکې سیمې عبارت دي له:
زابل – د غرونو لمنو کې د وچې کرنې له لارې ښه لوبیا حاصل ورکوي.
غزني – د کرنیزو سیمو په منځ کې د لوبیا یو مهم تولیدوونکی ولایت دی، په ځانګړي ډول مق ، قرهباغ او ګیلان.
پکتیکا – د کرنیزو کلیوالو د ژوند یوه مهمه برخه ده، لوبیا یې د کورنۍ د خوراک ترڅنګ د بازار لپاره هم کرل کېږي.
بدخشان – د لوړوالي له امله یې د ځمکو حاصل لوړ کیفیت لري، د لوبیا د ځانګړي خوند لپاره نوم لري.
سربېره پر دې، د پروان، بغلان، بلخ او ننګرهار ځینې سیمې هم د لوبیا د کرنې لپاره مشهورې دي.
ډولونه
په افغانستان کې د لوبیا بېلابېل ډولونه کرل کېږي:
1. سره لوبیا – په بازار کې ډېر مینوال لري او د وریجو او نورو خوړو سره کارول کېږي.
2. سپینه لوبیا – زیاتره د شوروا، یخني او د خوراکي غوړیو سره ګډېږي.
3. توره لوبیا – لږ کرل کېږي خو لوړ مغذي ارزښت لري.
4.کمره لوبیا – چې د سبو په ډول د پخلي لپاره کارول کېږي.
د حاصل وخت
د لوبیا حاصل د کرنې له موسم او اقلیم سره تړاو لري.
عموماً له ۹۰ ورځو تر ۱۲۰ ورځو پورې وخت نیسي چې د کرلو وروسته حاصل ورکړي.
په ګرمو سیمو کې ژر، او په یخو سیمو کې لږ ناوخته را رسېږي.
ارزښت او بازار موندنه
لوبیا د افغاني بازارونو د تلپاتې خوړو څخه ده. د کيلو پر بنسټ یې بیه د فصل، کیفیت او سیمې له مخې بدلېږي، خو عموماً د بزګر لپاره یو ثابت او ګټور محصول بلل کېږي.
په کورني بازار کې د هر کور د ورځني خوراک برخه ده.
په بهرنیو بازارونو کې (په ځانګړي ډول پاکستان، ایران، او منځنۍ اسیا ته) د افغاني لوبیا لیږد کېږي، او د ښه کیفیت له امله پېرودونکي ورته مینه لري.
د خوراک او تغذیې اهمیت
لوبیا د پروټین، فایبر، اوسپنې او ویټامینونو بډایه سرچینه ده. ځکه ورته په ولسي اصطلاح کې وایي: “د بېوزلو غوښه.” د هغو خلکو لپاره چې غوښه نه شي اخیستلی، لوبیا د بدن د اړتیا وړ پروټین او انرژي پوره کوي.
لوبیا د افغانستان د کلیوالو د ژوند یوه زرغونه خزانه ده؛ داسې حاصل چې هم د کورنۍ خوراک تضمینوي او هم د بزګر اقتصاد پیاوړی کوي. د زابل، غزني، پکتیکا او بدخشان کروندګر په دې برخه کې تر نورو ډېر مخکښ دي. د افغانستان د کرنیزو محصولاتو په ډګر کې لوبیا نه یوازې یو دودیز خوراک، بلکې د هېواد د صادراتو یوه ګټوره وسیله هم ګڼل کېږي.
د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه
DNB Bank AC # 0530 2294668 :د دعوت بانکي پته
NO15 0530 2294 668: له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب
Vipps: #557320 : د ویپس شمېره
د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه
د دعوت بانکي پتهDNB Bank AC # 0530 2294668 :
له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب: NO15 0530 2294 668
د ویپس شمېره Vipps: #557320 :
Support Dawat Media Center
If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawat Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
DNB Bank AC # 0530 2294668
Account for international payments: NO15 0530 2294 668
Vipps: #557320
Comments are closed.