اشرف غنی به «جی‌اچ‌کیو» رفت، اما طالبان «جی‌اچ‌کیو» را به میز مذاکره آوردند

وقتی تاریخ به دهه‌های اخیر رهبری در افغانستان بنگرد، یک تصویر تا ابد میراث اشرف غنی را به یاد خواهد داشت: رئیس‌جمهور نشسته‌ی افغانستان که به قومندانی عسکری پاکستان قدم گذاشت ـ نه به‌عنوان هم‌تراز، بلکه به‌عنوان التماس‌کننده. در سال ۲۰۱۴، غنی کاری کرد که برای هر رئیس‌جمهور دیگری غیرقابل تصور بود. او به قلب دستگاه عسکری پاکستان، یعنی « قومندانی عمومی عسکری » در راولپندی رفت تا با جنرال‌ها ،نه دیپلمات‌ها، نه مقام‌های انتخابی، بلکه همان مردانی که سال‌ها افغانستان را به‌عنوان مهره‌ای در بازی‌های استراتژیک خود به‌کار می‌بردند ،خواهش و زاری کند. آن لحظه، ننگ ملی‌ای بود که در پوشش دیپلماسی پنهان شد.

دست‌درازی و التماس اشرف غنی به جنرالان پاکستانی، نماد وابستگی و ضعف حکومت او بود. به‌جای آن‌که حاکمیت افغانستان را به‌گونه‌ای مستقل و با عزت به نمایش بگذارد، در برابر همان تشکیلاتی زانو زد که طالبان را تسلیح و تمویل می‌کرد، با این خیال خام که حرکات نمایشی می‌تواند سیاست‌های ریشه‌دار پاکستان را تغییر دهد. آن سفر نه صلح آورد، نه احترام، و نه ثبات؛ تنها نتیجه‌اش تحقیر بیشتر و قربانی شدن جان‌های بی‌شمار افغان در اثر افزایش خشونت‌های سرحدی بود.

امروز اما صحنه کاملاً دگرگون شده است. هرچه از طالبان بیندیشیم، آن‌ها در جایی ایستاده‌اند که غنی خم شد و شکست. پس از تصادمات اخیر در سرحدات افغانستان و پاکستان، حکومت طالبان سه دستاورد بزرگ دیپلماتیک به‌دست آورد که اشرف غنی هرگز نتوانست.

نخست، طالبان پاکستان را ـ کشوری که سال‌ها عادت داشت به کابل دستور بدهد ـ وادار کردند که در خاک بی‌طرف، یعنی قطر، وارد گفتگو شود؛ نه در اسلام‌آباد و نه در راولپندی. این دیدار تمثیل بزرگی بود بود، نه تشریفاتی: وتغیر  نقش‌ها که پاکستان را مجبور ساخت واقعیت سیاسی جدید افغانستان را بپذیرد.

دوم، طالبان قطر را مجبور ساختند که اعلامیه رسمی خود را تعدیل کند و از آن لغت «سرحد» را حذف نماید ـ اصطلاحی که نه مردم افغانستان و نه پشتون‌های دو سوی خط دیورند هرگز آن را نپذیرفته‌اند. این تغییر ظریف اما عمیق، پیروزی دیپلماتیکی بود که بار دیگر موضع تاریخی افغانستان را تأیید کرد: هویت سرزمینی این کشور را نمی‌توان به سرحد بندی‌های استعماری تقلیل داد.

سوم، هر دو طرف توافق کردند که مذاکرات  دیپلماتیک در کشور ثالثی، یعنی ترکیه، ادامه یابد ـ اقدامی که توانایی افغانستان را برای مذاکره در جایگاهی برابر و بیرون از سایه پاکستان تحکیم می‌بخشد.

این دستاوردها، هرچند هنوز در مراحل ابتدایی‌اند، یک حقیقت بنیادی را آشکار می‌سازند: افغانستان زمانی مورد احترام است که چون کشور مستقل رفتار کند، نه چون دولت دست‌نشانده. در دوران غنی، ریاست جمهوری افغانستان به نمایش‌خانه‌ای از گودی بازی اطفال  بدل شده بود که نخ‌هایش در دست تمویل‌کنندگان خارجی و جنرال‌های پاکستانی بود. اما در دوران طالبان، برای نخستین بار در دهه‌های اخیر، پاکستان خود را در جای پاسخ‌گو می‌بیند، نه دیکته‌کننده.

دولت اشرف غنی سال‌ها برای به‌دست آوردن مشروعیت در خارج زاری کرد، در حالی که آن را در داخل از دست می‌داد. طالبان برعکس، با تکیه بر غرور ملی و فشار استراتژیک، توانسته‌اند به رسمیت شناختن بین‌المللی را جلب کنند، در حالی که اقتدار داخلی‌شان را نیز حفظ نموده‌اند. می‌توان با ایدئولوژی و شیوه حکومت آنان مخالفت داشت، اما برخوردشان با پاکستان نمایش اعتمادبه‌نفس گمشده‌ای است که افغانستان سال‌ها از آن محروم بود — آمادگی برای مواجهه با دشمن نه به‌عنوان زیردست، بلکه هم‌پایه.

در پایان، تاریخ اشرف غنی را نه به‌عنوان مصلح یا روشنفکر، بلکه به‌عنوان مردی قضاوت خواهد کرد که عزت افغانستان را به راولپندی برد و همان‌جا گذاشت. طالبان، با همه کاستی‌هایشان، حد اقل آن عزت را دوباره از زمین برداشتند.

ولَه مولوي صاحب»: فریاد افغانستان که وهم قدرت پاکستان را درهم شکست«

د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه

DNB Bank AC # 0530 2294668 :د دعوت بانکي پته 
 NO15 0530 2294 668: له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب
Vipps: #557320 : د ویپس شمېره 

  Donate Here