د غزې په جګړه کې د اوربند تړون وشو، چې زړه راښکونکې هيله او نورېډیرې بې ځوابه پوښتنې

 د امریکا په ملاتړ د اوربند او د یرغملو د خوشي کولو تړون د اعلان وروسته په اسرائيلو او د غزې په نښۍ کې د سوله نازکې څپې او خوښۍ راومنځته شوې، چې دوه کلنې ویجاړونکې جګړې د پای موندلو لپاره لومړنۍ محسوسه هيله يې برابره کړې، په دې جګړه کې زرگونو خلک ووژل شوي او د منځني ختيځ  بڼه يې بدله کړې.

دا تړون، چې د مصر په ملاتړ غیر مستقیمو خبرو اترو ته له رسېدو وروسته رامنځته شو، د امریکا ولسمشر ډونلډ ټرمپ د ۲۰ نقطو د سولې د چوکاټ لومړنۍ پړاو بریالې پلي کول ښيي. د دې تړون اعلان د ۲۰۲۳ د اکتوبر ۷ – د حمس د اسرائيلو په سويل بريد – د دویم کاليزې په غمونکې ورځ نږدې وشو، هغه پېښه چې د دې جګړې لامل شوه.

که په بشپړ ډول پلي شي، نو دا تړون به د هغو هڅو څخه تر ټولو پرمختللی ګام وي چې د یوې سیمه ییزې جګړې ته وده ورکړې، چې د لبنان حزب الله او د یمن حوثیانو په څیر د ایران ملاتړي ډلې يې راوبللې او مکرر يې د پراخې جګړې خطر راپاروه.

د خوښۍ او هیلې

د دې خبرونو په اورېدو سره چې تړون تاييد شوی، په ټل اویو کې د “یرغملو میدان” کې – هغه مرکزي ټاټوبی چې د یرغملو کورنۍ او د هغوی ملاتړي به هلته د خپلو عزیزانو د خوشي کولو لپاره راغونډیدل – خلکو خوښي وکړه، اشکي يې توی کړل او د اورغورځونکو فشفشه يې وویستله.

“ولسمشر ټرمپ، له تا مننه. موږ له هغه مننه کوو، زموږ اولاد به پرې له کوره راستانه نه شوای,” د یرغمل متان انګریست پلار هتان انګریست وویل.

په غزہ کې، چېرته چې جګړې د ژوندانه ویجاړونکې اغیزې لرلې، خلکو د خان یونس په ډبرو کې راغونډیدل، چپکې وکړې، خوښي يې وکړه او نعرو يې وویلې. د خوښۍ په توګه د ګولیو غږونه اورېدل کېدل، چې د هغو بمبارۍ د غږونو په پرتله یوه ډېره بېلې نښه وه چې د دې خلکو د ژوند برخه وه.

“د اوربند لپاره له الله مننه، وژنې او مرګونو ته د پای کېښودلو لپاره,” د خان یونس د اوسېدونکي عبدالمجید عبد ربه وویل. “زه یوازې خوښ نه یم، د غزې ټولې سیمې خوښې دي، ټول عرب خلک، ټول نړۍ د اوربند او وژنې د پای له امله خوښه ده.”

د فلسطیني خالد شعت خپل خوښۍ سره شریکه کړه او وویل چې دا “تاريخي… اوږدې هيله لرل شوې وه چې فلسطینی وګړي يې په تمه و، دوه کاله وژنې او نسل وژنې وروسته چې په فلسطینی وګړو باندې په ځان غره توګه ترسره شوې.”

د تړون جوړښت او د ټرمپ رول

امریکايي ولسمشر ډونلډ ټرمپ خپلې ټویټر غوندې ټولنیز میډیا پلیټ فارم ‘تروت سوشل’ باندې د دې بریالیتوب اعلان وکړ. “زه ډېر په دې ویاړ یم چې اعلان کړم اسرائيلو او حمسواو دواړو زموږ د سولې پلان لومړنی پړاو تصویب کړی,” هغه وليکل. “په دې معنی چې ټول یرغمل به ډېر ژر خوشي شي، او اسرائيل به خپلې ځواکونه د یوې تړل شوې کرښې ته وباسي، ترڅو د یوې کلکې، اوږدې او تلپاتې سولې لومړني ګامونه وي.”

د دې تړون بریالي تړل به د ټرمپ لپاره د بهرنۍ تګلارې یو ستر بریالیتوب وي، هغه چې د نړۍ د سختو جګړو د حل لاره موندلو په ژمنه ټاکنې وکړې، مګر په اوکراین او غزه کې يې په چټکۍ سره پای ته رسولو کې ستونزې درلودلې.

دواړو خواوو له خوا د کارکوونکو له خوا ویل شوي چې لومړنی پړاو په کې شامل دي:

• د غزې کې نیول شوي پاتې ټول اسرائيلي یرغمل خوشي کول.

• د اسرائيلي ځواکونو د نښې څخه د یوې مخکې ټاکل شوې کرښې ته پشمه.

• د اسرائيلي زندانونو کې نیول شوي فلسطینی بندیو سره تبادله.

د حمس یو سرچینې وویل چې ژوندي یرغمل به د اسرائيلي حکومت له خوا د تړون د تصویب څخه تر ۷۲ ساعتونو پورې وسپارل شي. د مړو یرغملو – چې شمیر یې ۲۸ اټکل شوی – د غزې د ویجاړۍ له امله د راوېستلو لپاره اوږد وخت به اخیستل شي.

د مشرانو غبرګون: بریالیتوب او عزم

اسرائيلي لومړي وزیر بنیامین نیټن یاهو، چې د خپل امنيتي کابینې د تړون د تصویب لپاره راغونډ کړ، دا د یوې بریالیتوب په توګه بیان کړ. “د پلان لومړني پړاو د تصویب سره، زموږ ټول یرغمل کورونو ته به راوستل شي,” هغه په یوه بیان کې وویل. “دا یو دیپلوماتیک بریالیتوب او د اسرائيلو دولت لپاره یو ملي او اخلاقي بریالیتوب دی.”

هغه او ټرمپ د تلیفون له لارې خبرې وکړې، یو بل ته د “تاريخي بریالیتوب” په اړه مبارکې وویلې، او نیټن یاهو امریکايي ولسمشر ته د اسرائيلي پارلمان – کنیست – ته د خطاب لپاره بلنه ورکړه.

حمس خپل بیان کې د تړون تاييد وکړ او دا د خپل مقاومت د سمون په توګه يې وړاندې کړ. “موږ تاکید کوو چې زموږ د خلکو قربانۍ به بې ارزښته نه وي، او موږ به خپله ژمنه په ریښتیا سره وساتو – هیڅکله به هم زموږ د خلکو ملي حقونه پرېږدو نه، تر هغه چې ازادي، خپلواکي او ځان ټاکنه ترلاسه نه شي.” ډلې تر اوسه د اسرائيلو د وسلو پرېښودو غوښتنو په اړه خبرې رد کړي، یو فلسطینی سرچینه وايي چې دا به تر هغه رد شي چې اسرائيلي ځواکونه د فلسطیني ځمکې اشغال کوي.

ویجاړونکې بیړۍ او د فشار زیاتوالی

جګړې د انسانانو بې ساري قربانيان راوړي دي. د غزې د روغتیا چارواکو له خوا، د ملګرو ملتونو د معلوماتو په تايید، تر ۶۷،۰۰۰ څخه ډیر فلسطینیان وژل شوي دي، او د ساحلې سیمې ډېره برخه ویجاړه شوې. په اسرائيلو کې، لومړني حمس بریدونو کې نږدې ۱،۲۰۰ کسان ووژل شول، او ۲۵۱ یې یرغمل په غزه کې شول. اسرائيلي چارواکي باور لري چې ۴۸ یرغملو څخه ۲۰ یې ژوندي دي.

جګړه د سیمې د سیاسي بېلګې بدلون هم رامنځته کړ. اسرائيلو د حمس او حزب الله د مشرانو د وژلو او د ایران د پوځي قومندانانو د وژلو سره ستر تاکتیکي بریالیتوبونه ترلاسه کړل. سره له دې، دا کړنې د نړیوال عزلت او محکومیت سره مل وې. ډېرو بشري حقونو متخصصینو، پوهانو او د ملګرو ملتونو د یوې پلټنې اسرائيلو په نسل وژنه کې د تورونو په توګه تورن کړی – یو تور چې اسرائيلو په کلکه رد کړی، او خپلې کړنې یې د ځان دفاع په توګه بیانوي.

مخکینی لار: خطرناکه او ناټاکل شوې

سره له دې چې خلک خوښ و، خو ټرمپ له خوا اعلان شوی تړون د مهمو جزئیاتو څخه لږ و، چې ډېری کلچنې مسلې يې پرانیستې پرېښودلې، او د تړون د اوږد مهاله ژوند کچه يې له خطر سره مخ کړه.

تر ټولو فشار لرونکې بې ځوابه پوښتنې په کې شاملې دي:

• د جګړې وروسته اداره: د جګړې وروسته په غزه کې به چا اداره کوي دا اوس هم په توافق رسېدلی نه دی. نیټن یاهو، ټرمپ، لویدیځ قدرتونه او عرب دولتونه د حمس د دوامداره رول رد کړی. حمس په خپل نوبت کې وایي چې به یوازې یو فلسطیني تخنوکرات حکومت ته ورسپاري چې د فلسطیني ادارې له خوا څارل کېږي او د عرب هیوادونو ملاتړ لري، او به هر ډول بهرني تحميل شوي حکومت ردوي.

• د “ورځ وروسته” پلان: د ټرمپ د چوکاټ راتلونکی پړاو یو نړیوال بدن وړاندیز کوي، چې د ټرمپ په مشرۍ وي او پخواني بریتانوي لومړي وزیر ټونی بلیر په کې شامل وي، ترڅو د غزې د جګړې وروسته اداره وڅاري. دا د تیري اختلاف نقطه ده، حمس او ډېر فلسطینیان دا د نوي استعماري کنټرول په توګه ګوري.

• د فلسطیني دولت تړل: د تړون ملاتړ کوونکي کليدي عرب هیوادونه، لکه سعودي عربستان، مصر او اردن، ټینګار کوي چې باید د یو خپلواک فلسطیني دولت د رامنځته کیدو لامل شي. لومړي وزیر نیټن یاهو حکومت د دې پایلې سره په بشپړ ډول مخالف دی، چې یو بنسټیز تضاد رامنځته کوي چې مخکینۍ سولې هڅې يې ناکامې کړي.

لومړنۍ خوښۍ کمېږي، د غزې بیارغونې، د فلسطیني سیاسي ډلو سره د هوکړې موندلو، او د لسو کلونو جګړې اصلي مسلو سره د مخامخ کیدو سترې ستونزې پاتې دي.

د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه

DNB Bank AC # 0530 2294668 :د دعوت بانکي پته 
 NO15 0530 2294 668: له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب
Vipps: #557320 : د ویپس شمېره 

  Donate Here