احسان الله ارینزی

د ښار د ژاندارمو او پوليسو د قوماندان د انتظار په خونه كې بيسارى ګڼه ګوڼه وه. د شپيته- اويا كسه نارينه وو، ښځو او ماشومانو  زاريو او ژړا، زورور زوږ جوړ كړى وو. د پوليسو يوې څانګې دوه روځې مخكې، د هغه څو زره كسانو نومونه خپاره كړي وو چې…

  د ۳۶ کاله مخکې لنډه کیسه پرديسي په ډيلې كې مې د استوگنې يوولسمه روځ وه چې د ( اپوگر) په لوى پارك كې له وزير سره مخاخ شوم. ښه په خوند روغبړ مو وكړ. كه څه هم چې ما په ډيلي كې په دې لنډه  موده كې ډېر افغانان ليدلى وو؛ خو د وزير…

د هغه د ناروغۍ په هكله مې ډېرې خبرې اورېدلې وې. ډېر ځوان و او داسې ښكارېده چې دنګه ونه يې، د پرله پسې او ناڅاپي پيښو په لمبو كې سوزيدلى ده. دا ځوان ټپې يې لڼده موده مخكې له ګڼ شمېر نورو ټپيانو سره يو ځاى، له يوې ليرې سيمې څخه روغتون ته…

د شپې درنه واوره ورېدلې وه. د طبيعت سهارنى ننداره ښكلې او په زړه پورې وه. د كال  لمرنۍ واورې ځمكې، كلاوو، لارو او ونو ته سپينې جامې وراغوستې وې. د كلي ډنګر ښوونكي په منډ كې تېر شوي پلونه ورو- ورو تعقيبول. تر ښوونځي پورې ډېره لار پاتې وه.…

قبیله د پښتنو پوهانو په آثارو کې په هغه کتابونو کې چې په پښتنو کې د قبیلویت په هکله لیکل شوی، د قبیلې په پېژندنه څه نشته. د استاد عطایي د کتاب (د پښتنې قبیلو اصطلاحي قاموس) په سریزه کې راغلي، چې قبیله یو ډېر پخوانی تاریخي جوړښت دی؛ خو…

د انسان په کړنو باندې د طبیعت اغېزه شااوخوا پنځه څلوېښت کله مخکې یو ځوان شیعه عالم چې خپلې لومړنې زده کړې یې، د کابل په ابوحنیفه مدرسه کې بشپړې کړې وې، محمد اسماعیل مبلغ ریتا نومید او د چنداول په عمومي تکیه به یې وعظ کاوه، یو بحث درلود…

په افغانستان کې د مدنیت او بدویت ستونزه داسې ښکاري چې لومړنئ قبیلوي ټولڼې به، د لومړني اشتراکي یا ګډ ژوند په وختونو کې منځ ته راغلي وي چې تولیدي وسایل د ټولو ګډ مالکیت بلل کېدل او ټولو به د اړتیا په وخت کې کار ځینې اخسته.  پخوا چې…

د پښتو قبایلو تشکیلات: دا قبایلې د نورو ټولو قبایلو په شان څلور اساسي ستنې لري: الف – وینه (نسب)، ب – خپلوي (د خور- لور ورکړه)، ج – ګوندي (پره جنبه)، د – الحاق. الف – وینه: د وینې خپلوي د خېل پړاو لوی اصل دی. په مورواکه ټولنه کې…

فراري   سره له دې چې زما عمر ان دوولسو كالو ته رسېدلى و؛ خو د خپلې مور له خوږې غېږې څخه نه ليرې كېدم. ښه مې په ياد دي هغه روځ ما د خپلې مور خوږې غېږې ته پناه وړې وه،  چې د اوښكو تروه مزه مې وڅكله. كله مې چې سترګې پرانستلې، مور مې ورو- ورو…

هزاره قبیلې: ښاغلی حسن پولادي د کوټې هزاره پوهاند، چې په امریکا کې استوګن دی په خپل کتاب The Hazaras کې لیکي چې هزاره ګان د منځني افغانستان د هزاره جات سیمې پخوا اوسېدونکي دي. لیکوال هزاره قوم بولي. له دې وروسته (صده) راځي، چې د…