د کاسا زر پروژه او افغانستان

د کاسا زر پروژه او افغانستان …..!!!👈

✍لیکنه :- م نېک م نېک مل ــ کابل 

د CASA-1000 پروژه: د بریښنا له سیندونو تر سیاستونو پورې یوه نوې کیسه

په نړۍ کې شته داسې پروژې چې یواځې اقتصادي بُعد نه لري، بلکې سیاسي، ستراتیژیک، چاپېریالي، او حتی فرهنګي اړخونه هم لري. د CASA-1000 پروژه، چې د «Central Asia-South Asia Electricity Transmission and Trade Project» لنډیز دی، همداسې یوه پروژه ده. دا پروژه یوازې د بریښنا لېږد نه ده؛ دا د ملتونو ترمنځ د همکارۍ، اعتماد، اقتصادي خپلواکۍ او سیمه‌ییز وصل یوه بېلګه ده. دا پروژه د قرغیزستان له غرونو، د تاجکستان له سیندونو، د افغانستان له زړورو درو، او د پاکستان له دښتو تېرېږي — چې په پای کې یو نوی امید، یو نوی رڼا، او یو نوې ساه له ځان سره راوړي.

د پروژې ژور بنسټ

د CASA-1000 پروژه د دې لپاره جوړه شوې چې د منځنۍ آسیا هېوادونه، یعنې قرغیزستان او تاجکستان، خپل اضافي هایدروپاور یا د اوبو برېښنا، چې په اوړي کې ډېر تولیدېږي، جنوبي آسیا ته صادر کړي. پاکستان او افغانستان هغه هېوادونه دي چې د برېښنا د کمښت له ستونزو سره مخامخ دي. افغانستان، سره له دې چې د ټرانزیټ هیواد دی، ۳۰۰ میګاواټه برېښنا به هم تر لاسه کوي، او له دې لارې به یې انرژي اړتیاوې تر یوه بریده پوره شي.

د پروژې جغرافیه او تخنیکي جوړښت

دا پروژه نږدې ۱۳۸۷ کیلومتره اوږده ده، چې له قرغیزستان څخه پیلېږي، تاجکستان ته داخلیږي، بیا د افغانستان له شماله تېرېږي او تر پاکستان پورې رسېږي. په دې اوږده لاره کې د برېښنا لیږد لپاره لوړ ولتاژ AC او DC لینونه غځول کېږي، چې د برق پر کیفیت او خوندیتوب باندې مثبت اغېز لري.

د پروژې په چوکاټ کې درې ستر کنورټر سټېشنونه جوړېږي: یو په تاجکستان کې، بل په افغانستان کې (تمه کېږي په پل‌خمري یا کابل کې)، او دریم په پاکستان کې، نژدې نوښار ښار ته.

شامل هېوادونه او ستراتیژیکې ګټې

په پروژه کې څلور هېوادونه فعال دي:

   •   قرغیزستان او تاجکستان: تولیدوونکي هېوادونه دي چې په اوړي کې د هایدرو بریښنا اضافي ظرفیت لري، خو بازار نه لري.

   •   افغانستان: د ټرانزیټ هېواد دی چې نه یوازې له دې لارې عواید تر لاسه کوي، بلکې د ۳۰۰ میګاواټه برېښنا مستحق هم دی.

   •   پاکستان: د مصرفوونکي هیواد په توګه، ۱۰۰۰ میګاواټه واردوي، تر څو د خپلو اوړي سختو ورځو د برېښنا کمښت جبران کړي.

تمویل کوونکي او مالي ملاتړي

لویې پروژې د تمویل لپاره نړیوال بانک، اسلامي پرمختیايي بانک، اروپايي پانګه اچونه بانک، اروپايي بیا رغونې بانک، او یو شمېر نور نړیوال سازمانونه همکار دي. د نړي بانک له لورې شاوخوا ۵۰۰ میلیونه ډالر تصویب شوي، او ټول لګښت د ۱.۱۶ میلیارد ډالرو په شا او خوا کې اټکل شوی دی.

تاریخي لړۍ او وخت‌لیک

د CASA-1000 پروژې مفکوره له ۲۰۱۱ څخه راپیل شوې. د نړیوال بانک لخوا یې رسمي تصویب په ۲۰۱۴ کې وشو، او د بنسټ ډبره یې په ۲۰۱۶ کې کېښودل شوه. د کار عملي پیل یې په تاجکستان او قرغیزستان کې پیل شو، خو له ځنډ وذسته یو ځل بیا یه تیره اونۍ کار پیل سو. ،

سره له دې چې شاوخوا ۳۰ سلنه کارونه تر هغې مودې پورې بشپړ شوي وو، خو سیاسي  وضعیت، تمویل بندېدل، او اداري ننګونې د افغان برخې پاتې پرمختګ ودراوه. اوس د نړی بانک لخوا د بیا پیل هڅې شوي، او تمه ده چې د ۲۰۲۷ کال تر پایه پروژه بشپړه شي.

د افغانستان لپاره اهمیت

افغانستان، چې کلونه کلونه د انرژۍ له بحران سره لاس او ګرېوان دی، د دې پروژې له لارې نه یوازې د خپلې اړتیا وړ برېښنا یوه برخه ترلاسه کوي، بلکې د ټرانزیټ له لارې کلنۍ لسګونه میلیونه ډالره عاید هم تر لاسه کولی شي. سربېره پردې، د سیمه‌ییزو همکاریو له لارې د افغانستان سیاسي انزوا کمېږي، او د یوه فعاله، د باور وړ شریک هېواد حیثیت لاسته راوړي.

ستونزې او چیلنجونه

که څه هم پروژه له هر پلوه ګټوره ده، خو ستونزې یې هم کمې نه دي. ، سیاسي بې‌ثباتي، تمویلي ستونزې، او تخنیکي چیلنجونه د دې پروژې د پوره عملي کېدو مخې ته ولاړ دي.

د رڼا هیله

CASA-1000 یوه ساده تخنیکي پروژه نه ده؛ دا د ملتونو ترمنځ د همکاریو یو سمبول دی. که دا پروژه بشپړه شي، نو دا به د منځنۍ آسیا او جنوبي آسیا ترمنځ د اقتصادي، انرژیتیک، او سیاسي اړیکو یوه پیاوړې پلیټفارم شي. دا پروژه افغانستان ته دا فرصت ورکوي چې له یو واردوونکي هېواد څخه، یو مهم ترانزیتي مرکز ته واوړي؛ یو داسې بدلون چې راتلونکی نسل به یې پایلې ویني.

درنښت …… یارب 🤲🏻

په افغانستان کې د شنو ځنګلونو احیا: آیا خالي ځمکې د نهال کرلو وړ دي