د دښتي یا صحرایي کیدلو  اغېزې – څلورمه برخه

په تیره ( دریمه برخه) لیکنه کې مو د صحرایې کیدلو په عواملو، سببونو یا لاملونو خبرې وکړی. په دې برخه کې به د صحرایې کیدلو په اغېزو او عواقبو یا پایلو رڼا واچوو. صحرايي کېدل، چې زیاتره د انساني فعالیتونو لکه د ځنګلونو وهلو او ښاري پراختیا له…

د طالبانو څلور کاله؛ د ایډیالیزم او ریالیزم تر منځ جګړه

له بده مرغه، افغانان د څو لسیزو راپدیخوا د ایډیالیزم او ریالیزم تر منځ په جګړه کې بوخت دي. ایډیالستان د ټوپک او برچې په زور خپل سوچ او فکر د واقعیت په نوم په نورو تحمیل کوي. خو ریالستان بیا وایي چې د انسان د فکر او سوچ نه په غیر هم…

د غږیزو کتابونو اغېز

اکسون مجله، درېیمه مرکه مطالعه هغه بوختیا ده، چې په ځان د باور رامنځته کېدو، شخصیت لوړېدو او د ژوند د بدلېدو سبب ګرځي. د مطالعې لپاره بېلابېلې لارې دي. یوه لار یې هغه پخوانۍ او لرغونې ده، چې سلګونه کلونه کېږي انسانان پرې بوخت دي، چې…

منظور پښتین وايي موږ د چا غلامان نه یو

منظور پښتین وايي موږ د چا غلامان نه یو. د خپلي خاوري او ملت په دفاع کي له امریکا نیولې، تر چین او بیا د پاکستاني جنرالانو پوري، د هر چا مخته دریږو. وايي که امریکایان، چینایان، عربان او پنجابیان قومونه دي، پښتانه هم یو قوم دی. دوی به…

ملګری ملتونه: افغانستان له ماشومانو سره د خوارځواکۍ تر ټولو سخت حالت تجربه کوي

شاوخوا لس میلیونه خلک، چې د افغانستان د نفوس یوه څلورمه برخه جوړوي، له سختې خوړو نشتوالي سره مخ دي؛ ماشومانو کې خوارځواکي بې‌سارې لوړې کچې ته رسېدلې ده. د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام (WFP) د دوشنبې په ورځ خبرداری ورکړ چې افغانستان د…

خوست؛ د غمونو ښار او د چوپتیا چیغه

خوست یو وخت د غرور، غیرت او میلمه‌پالنې نوم و... خو نن ورځ د همدې خوست نه، د ویر او غم د زړونو چیغې را پورته کیږي. دا یو څه وخت کیږي چې زموږ په خوست کې د ځان‌وژنو پېښې په اندېښمنونکي ډول ډېرې شوې دي. ځوانان، ښځې، آن کوچنیان مو نور د…

له ایران څخه جبراً ستنول، افغانان د وچکالۍ، بېوزلۍ او نامعلومې راتلونکې سره مخ دي

بیړنۍ مرستې کافي نه دي — یوازې په کاري فرصتونو، اوبو او بنسټیزو زیربناوو کې هوښیارانه پانګونه کولی شي له دې بحران څخه مخنیوی وکړي.  په اسلام‌قلعه کې افغانان څه حالت لري؟ په لویدیځ افغانستان کې په اسلام‌قلعه کې په یوه ترانزیت کمپ کې،…

د افغان کډوالو کړکېچ: یوه جیوپولیتیکي لانجه او د نسلونو د رنځ کیسه 

د پنځو لسیزو راهیسې د افغان مهاجرو کړاو په نړیوالو سیاستونو کې یوه مهمه موضوع پاتې شوې ده، چې په دوامداره توګه د نړیوالو قدرتونو په لوبو کې د سیاسي معامله وسیله ګرځېدلې ده. د افغانستان خلک د دې جیوپولیټیکي شخړو درنو اغیزو وړاندي بې‌ساري بوج…

ایا بشري علوم به د مصنوعي ځیرکتیا په دور کې ژوندۍ پاتې شي؟

لیکوال باور لري چې د مصنوعي ځیرکتیا (AI) له واقعیت څخه انکار او په زړو تعلیمي میتودونو ټینګار نور د دوام وړ نه دی. ګراهام برینټ، د علومو مورخ او د پرینسټن پوهنتون استاد، په مجله "نیویورکر" کې په یوه مقاله کې دا پوښتنه مطرح کړې چې ایا بشري…

چې څه کری، هغه به ریبې – (نولسمه برخه)

محمد محقق درنو لوستونکو او په هېواد او ولس مینو هېوادوالو، کله، کله تاريخ عجیبې نوې پیښې وزیږوي چې د تېرو تراژېدي پیښو او د هغه وخت د جنایت کاراونو کړه وړه تر سیوری لاندې راولي او د ولس له ذهنه لری شي، نو ځکه خپل مسؤلیت مې وګڼه چې یو ځل…