۱. د حالاتو عمومي انځور
له ۲۰۱۱م کال را وروسته، سوریه د کورنۍ جګړې، نړیوالو نیابتي جګړو، اقتصادي بندیزونو او بشري بحرانونو شاهد پاتې شوې ده. که څه هم په وروستیو کلونو کې د جګړې شدت په ځینو برخو کې کم شوی، خو اوس داسې نښې ښکاره شوي چې هېواد د نوي او خورا خطرناک پړاو پر لور روان دی.
۲. د سناریو اصلي عوامل
الف) سیمهییز سیالي او جیوپولیټیک فشار
-
د ایران او اسرائیل د نیابتي جګړې پراختیا: په سوریه کې د ایران پوځي حضور او د حزبالله ملاتړ د اسرائیل لپاره د مستقیم ګواښ په توګه انګېرل کېږي. اسرائیل په وروستیو میاشتو کې د دمشق او حلب هوايي ډګرونه او د سوریې پوځ مهم تاسیسات په نښه کړي دي.
-
ترکیه او کردي ځواکونه: د ترکیې پوځ د سوریې په شمال کې پر کردي ځواکونو بریدونه زیات کړي، او د انقرې هدف د “ترهګرو د خوندي پټنځایونو” له منځه وړل بلل کېږي، خو دا عمل د سوریې حاکمیت ته جدي زیان رسوي.
ب) داخلي بې ثباتي او اقتصادي بحران
-
د جګړې د اوږدېدو له امله د سوریې اقتصاد سقوط کړی، د سوري پونډ ارزښت بېساری ټیټ شوی او د خوراکي موادو او سونتوکو بیې په څو برابره لوړې شوي دي.
-
د جګړې له امله د ملیونونو کسانو کډوال کېدل، د کورنیو عایداتو کمښت او د کار نشتوالی د ټولنیزو ناآرامیو خطر زیاتوي.
ج) د نړیوالو لوبغاړو د پالیسۍ بدلون
-
د امریکا، روسیې او اروپایي ټولنې د سوریې پر سر ستراتیژیک رقابت د نویو امنیتي بحرانونو د رامنځته کېدو خطر زیات کړی دی.
-
روسیه، چې تر ډېره د بشارالاسد ملاتړې وه، اوس د اوکراین جګړې له امله په سوریه کې د خپلې پوځي انرژۍ یوه برخه ایستلې ده، چې دا د خلا ډکولو لپاره نورو لوبغاړو ته فرصت برابروي.
۳. د خطرناک سناریو ممکنه بڼې
-
د مستقیمو سیمهییزو جګړو پراخېدل
که د ایران او اسرائیل ترمنځ د سوریې په خاوره مستقیمه نښته وشې، نو دا به د ټول منځني ختیځ امنیت له جدي ګواښ سره مخ کړي. -
د شمالي سیمو بشپړه تجزیه
که ترکیه خپل عملیات پراخ کړي او کردي ځواکونه د نړیوالو له پاملرنې پاتې شي، نو د سوریې د خاورې تجزیه عملي کېدای شي. -
اقتصادي سقوط او ټولنیزه چاودنه
د اقتصادي فشارونو دوام د پراخو ولسي اعتراضونو او د مرکزي حکومت د کنټرول د لا کمېدو لامل کېدای شي. -
د داعش یا ورته ډلو بیا راژوندي کېدل
په امنیتي خلا کې ممکن افراطي ډلې بیا منظمې شي او بریدونه زیات کړي.
۴. د حل لپاره ممکنه لارې
-
سولهییزه سیاسي پروسه د ملګرو ملتونو تر څار لاندې، چې د ټولو کورنیو او بهرنیو اړخونو ګډون ولري.
-
د نړیوالو بندیزونو کمول د بشري مرستو د رسولو او اقتصادي بیارغونې لپاره.
-
د سیمهییزو قدرتونو د نیابتي جګړې پای د مستقیمو خبرو له لارې.
۵. پایله
سوریه نن یوازې د کورنۍ جګړې له پایلو سره نه، بلکې د نوي سیمهییز او نړیوال کړکېچ د مرکز کېدو له خطر سره مخ ده. که نړیوال او سیمهییز لوبغاړي پر وخت عمل ونه کړي، نو د راتلونکو میاشتو پېښې به ښايي د ۲۰۱۱م کال د کړکېچ له لومړیو ورځو هم خطرناکې وي.
د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه
DNB Bank AC # 0530 2294668 :د دعوت بانکي پته
NO15 0530 2294 668: له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب
Vipps: #557320 : د ویپس شمېره
د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه
د دعوت بانکي پتهDNB Bank AC # 0530 2294668 :
له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب: NO15 0530 2294 668
د ویپس شمېره Vipps: #557320 :
Support Dawat Media Center
If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawat Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
DNB Bank AC # 0530 2294668
Account for international payments: NO15 0530 2294 668
Vipps: #557320
Comments are closed.