یکی می‌سازد و دیگری می‌سوزاند

در کمتر از ۲۰ روز این دومین بار است که طالبان با انهدام یکی از پایه‌های برق تاجکستان و ازبکستان در منطقه پیازقول ولسوالی دوشی ولایت بغلان، شب میلیون‌ها تن را در چند ولایت تاریک‌تر ساختند. قضیه از چه قرار است؟ چرا به این کار مبادرت ورزیده می‌شود؟ در صورت دوام، زیان متوجه کیست و چاره چیست؟

برق وارداتی تاجکستان و ازبکستان در یک لین ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ کیلومتر به ولایت‌های بغلان، کاپیسا، کابل، میدان وردک و غزنی انتقال می‌یابد. از برق تاجکستان در بهار و تابستان و از برق ازبکستان در خزان و زمستان استفاده می‌شود. دلیلش هم تغییر نیازمندی داخلی این دو کشور در فصل‌های مختلف سال برای برق است.

فی کیلووات برق وارداتی تاجکستان ۴،۱۸ سنت و برق ازبکستان هم ۷،۶۵ سنت خریداری می‌شود و طبیعتاً که این قیمت با نظرداشت ضایعات بلند تمام می‌شود.
طالبان از چندی به اینسو از د افغانستان برشنا شرکت خواستند تا برق را به صورت رایگان در اختیار آنان قرار دهد. این خواست شان پذیرفته نشد و از اینرو به انهدام پایه‌های برق وارداتی رو آوردند؛ چنانکه در بیست روز چندین پایه را تخریب کردند.
در آخرین مورد هم بامداد شنبه در نخست پایه برق در ولسوالی دوشی ولایت بغلان را با استفاده از مواد انفجاری تخریب کردند که در اثر آن، برق بخش‌های از کابل، پروان، کاپیسا، غزنی، میدان وردک، لوگر و پکتیا قطع گردید. منطقه پیازقول برای چندین ساعت گواه درگیری نیز بود. قرار اطلاعاتی که به سرخط رسیده، قسمت‌های پایانی پایه با اره قطع ساخته شده که ترمیم اساسی زمان زیادی می‌برد.

خالد ستانکزی، رییس تجارتی د افغانستان برشنا شرکت به سرخط می‌گوید که طالبان برق رایگان می‌خواهند، چیزیکه به دلیل پرداخت پول به کشورهای صادراتی ممکن نیست. او می‌گوید: «در ولایت‌های بغلان، تخار، کندز، هرات و برخی ولایت‌های دیگر با بیشترین مشکل روبرو هستیم. به عنوان مثال تنها در ولایت کندز ۱۴۰۰۰ میتر در ولایت را نمی‌توانیم میترخوانی کنیم و همه این مستهلکین به گونه رایگان از انرژی برق استفاده می‌کنند. ما در هر سال ۴۰۰ میلیون افغانی صرفیه‌ برقِ ساحات ناامن را جمع‌آوری کرده نمی‌توانیم.»

با این وضع، طبیعیست که طالبان این پول را در ساحات زیر تسلط شان جمع‌آوری کرده و خود به صورت رایگان از آن مستفید می‌شوند. قضیه انهدام پایه برق در منطقه پیازقول ولسوالی دوشی ولایت بغلان نیز با همین ماجرا در ارتباط است. پس از این وضع این برداشت می‌شود که طالبان روز دیگران را سیاه ساخته بود و حالا شب را هم تاریک و سیاه ساختند.
در اینجا از حقانیت طرف‌های در منازعه معلوم است. یکی «دولت» و دیگری «طالب» می‌سوزاند.»
استدلال برخی‌ها اینست که اگر برخی مقام‌های دولتی و زورمندان با استفاه از زور، پول صرفیه‌های برق شان را نمی‌پردازند، پس انتقال برق رایگان به طالبان حق آنان است. پاسخ به این استدلال اینست که هیچکس به شمول مقام دولتی، زورمند، طالب و یا هم آنانی که در ساحات زیر تسلط این دو طرف بسر می‌برند، حق استفاده رایگان از برق را نیز ندارند.

از اینرو، گفته می‌توانیم که برق وسیله برای طالبان شده و هر از گاهی برای وارد کردن قشار سیاسی بر حکومت از آن استفاده می‌کنند؛ در حالی که این برق وارداتی بوده و با قطع کردن پایه و یا هم انهدام آن، شب چندین میلیون تن تاریک‌تر می‌شود.
به هر صورت دوام این وضع، سکتور تامین کننده انرژی برق را هم قلج می‌کند، آن چنانی که د افغانستان برشنا شرکت پیشنهادی کسب سب‌سایدی را به ریاست جمهوری فرستاده است.
حالا هرچند د افغانستان برشنا شرکت از طریق موسفیدان، بزرگان و متنفذین قومی برای حل این مشکل آستین بالا کرده، اما نمی‌شود که راهکار درازمدت پنداشته شود.

روزنامه سرخط