د ارسطو او مارکس په نظرونو کې د مینې مفهوم ته کتنه

مینه د ارسطو له نظره
ارسطو د مینې (یا محبت) په اړه ځانګړي نظریات لرل چې له نورو فیلسوفانو سره توپیر لري. هغه مینه د یوه عملي او عیني مفهوم په توګه کتل او د دې اخلاقی او عملي اړخونو ته یې ځانګړې پاملرنه لرله.
هغه د “نیکوماخوس اخلاق” په کتاب کې مینه د ملګرتیا په موضوع کې څېړلې او باور یې درلود چې ملګرتیا یو احساس دی چې د پوهې او عقل له مخې منځته راځي. دا د هغه پاکو انسانانو ترمنځ رامنځته کېږي چې د یو بل ښه والی او نېکمرغي غواړي.
د ارسطو په اند، ملګرتیا یوه متقابله او مثبته اړیکه ده چې پکې افراد د ګډو موخو او ارزښتونو پر بنسټ یو له بل سره تړاو لري.
هغه باور درلود چې که ملګرتیا د خوند پر بنسټ ولاړه وي، خلک د یو بل د خوند اخیستلو لپاره سره ملګري کېږي، خو دا ډول ملګرتیا دوام نه لري. ځکه چې د علاقو او خوندونو په بدلون سره دا اړیکه هم ختمېږي.
بیا هم، هغه ملګرتیاوې چې د فضیلت پر اساس رامنځته کېږي، تر ټولو لوړه او غوره دي. په دې حالت کې، دوه کسان د یو بل د اخلاقي ځانګړتیاوو او فضیلتونو له امله ملګري کېږي، او دا اړیکه د متقابل ښه والي او نېکمرغۍ پر بنسټ ولاړه وي.
ارسطو باور درلود چې دا ډول مینه او ملګرتیا تر ټولو دوامداره او ارزښتمنه ده، او مینه په ځانګړي ډول هغه مینه چې د فضیلت پر اساس وي، د فردي ښه والي او اخلاقي پرمختګ سبب کېږي.
هغه مینه د انساني ارزښتونو او فضیلتونو سره تړلې ګڼله او باور یې درلود چې مینه او ملګرتیا د انسان د نېکمرغه ژوند شرط دی.
مینه د مارکس له نظره
که څه هم مارکس په خپلو لیکنو کې په مستقیم ډول د مینې مفهوم نه دی څېړلی، خو د هغه د نظریاتو له لارې د مینې او انساني اړیکو په اړه د هغه نظر څرګندېدای شي. مارکس باور درلود چې په پانګوال نظام کې انسانان له خپلو ځانونو، یو بل او ټولنې څخه پردي کېږي.
مارکس ویلې چې په پانګوالي ټولنه کې مینه ډېری وخت له خپل خالص انساني حالت څخه اوړي او یو مصرفي او غیر انساني حالت خپلوي. هغه ویل چې مینه او انساني اړیکې باید د مادي او اقتصادي شرایطو له اغېزو څخه آزادې شي ترڅو د انسان د هویت او آزادۍ یوه برخه شي.
د دواړو نظریاتو پرتله
د ارسطو او مارکس نظریات د مینې په اړه بنسټیز توپیرونه لري.
ارسطو مینه د اخلاق او فضیلت پر اساس تعریفوي او د فردي نېکمرغۍ هدف ګڼي.
مارکس باور لري چې مینه یوازې په هغه ټولنه کې په بشپړ ډول رامنځته کېدای شي چې د طبقاتي توپیرونو او بیگانګۍ څخه خلاصه وي.
د ارسطو لپاره مینه د اخلاقو او فضیلت یوه برخه ده، خو د مارکس لپاره مینه د ټولنیزو او اقتصادي جوړښتونو تر اغېز لاندې ده. ارسطو د مینې اصلي لامل په فضیلت کې ویني، خو مارکس باور لري چې دا د ټولنیزو شرایطو له وجې زیانمنېږي.

څنګه ځان ته هدفونه وټاکو؟