در سوگ شاعر ملی وانقلابی (مطیع الله تراب)

در سوگ شاعر ملی وانقلابی(مطیع الله تراب)

مرگ تراب،شاعرانقلابی وحماسی پشتون که  بیداری و ‌وحدت پشتونها را فریاد میکشید برای جامعه پشتونهای دوسوی خط منحوس دیورند بسیار تکاندهنده وغم انگیز بود.

مرگ این شاعرولسی در سن 54 سالگی بروز 14 جولای بر اثر سکته قلبی  انعکاس گسترده منطقه ای وفرا منطقه ای داشت. نه تنها درافغانستان بلکه در پاکستان وهند‌ و بنگلادیش هم علاقمدان او اشک حسرت  ربختند وپیامهای غمشریکی به جامعه افغانستان به نشر سپردند.

بقول جناب جنرال  روشندل، علما وادبا وشعرادریک کشور مشعلهای بیداری وآگاهی مردم اند.آنها برای مردم خودمی نویسند  برای مردم خود می سرایند‌ودرد ‌ملت خود را انعکاس میدهند. از دست دادن هریکی از این افراد ماتم همگی مردم یک جامعه پنداشته میشود.

من یکی از علاقمندان شعرپر صلابت تراب وسخنرانی های پرجذبه وانتقادهای تند وتلخ منظوم او برحاکمان کابل  بودم. تراب ازمیان مردم برخاسته بود وکلام او درد دل مردم رنجدیده وجنگ زده وجهل زده بود بردلها می نشست وهرجمله وهر بندشعراو با کف زدنهای ممتد وشادباش های شنوندگان بدرقه میشد. او در بیان مکنونات دل خود بازبان شعر سخن میگفت وتاثیرکلامش برشنوندگان شعرش چنان بود که هنگام بیان شعرش هزاران تن ازحضارخاموش میشدند و برای شنیدن شعرش نفسهای خود را قیدمیکردند تا در شنیدن شعرش اخلال واردنگردد وهمینکه یک بند شعرش تمام میشد ازهرطرف صدا های دوباره بخوانید بلند میشد واو مجبوربود اشعار خود را دوباره تکرار کند ودوباره با چک چک ها وکف زدنها بدرقه  میشد.

استقبالی که مردم از شعرتراب میکردند از سخنرانی هیچ رهبروهیچ مولوی وپیر ومرشد  نکرده اند. تراب نه کدام برادررئیس جمهور کشوربود ونه کدام مقام بلند دولتی داشت ونه کدام جنرال ومارشال نظامی  بود مگر مرگ او در رسانهای جمعی چون فیسبوک ویوتیوب وتلویزیونها دراین روز هاچنان چشمگیر وپرسروصدا است که گوئی یک ناجی جهانی ازمیان رفته باشد. ابراز غمشریکی از مرگ یک شاعر فقیرو درد دیده افغان وتحصیل ناکرده درمیدیای جهانی کم نظیر است. تراب وقتی درعقب میکروفون قرارمیگفت، دلها به تپیدن می افتاد تا زود تر به  خواندن شعرش آغاز نماید و او با سر ووضع یک آدم عادی لا صدای رسا وزبان فصیح والفاظ عامیانه بدون غلطی چنان ازیادشعرمیسرود که گوئی رودخانه ای سیل کرده وموج خروشانی درپی دارد. مطیع الله تراب باب جدید در شعروشاعری وسبک خوانش شعر پدید آورد و جوانان زیادی به پیروی ازاو به شعرگوئی و شعرخوانی روی آورده اند. هیچ کس از شعرای پشتون درسی سال اخیر به پایه مطیع الله تراب  شعرحماسی وانقلابی وانتقادی نسروده است بجز یک شاعر وزیرستانی بنام گیله من که دوسال قبل از سوی ایادی پاکستان به شهادت رسید، او نیز یکی از شعرای نابغهٔ پشتون بودکه بعداز مرگ خود میلونها پشتون را به داغ مرگ خودسوگوار نمود وبه ماتم نشاند.

من وقتی سخنرانی های پرجوش وپرسوز مرحوم تراب را به مناسبت های گل نارنج درننگرهاریا درمشاعره ها در رسانه های چون تلویزیون یا فیسبوک  می دیدم فوراً آنرا گوش میکردم و تاثیرکلام او را برحاضرین مجلس ارزیابی مینمودم. وآنگاه بوجودش افتخارمیکردم  که درمیان جامعه کمترباسواد پشتون چنین انسان آګاهی از دل توده ها برخاسته وبه  اقوام غیرمتفق خود درس اتحاد  و اتفاق میدهد.  درحالی که خودش  ازدست همین قوم خود دچار آوارگی ودربدری ومهاجرت شده و درباجور در یک دکان ولدنگ کاری مزدوری میکرده است تا یک لقمه نان حلال بدست آورد.بنابرین تراب درد بیوطنی وغربت را تا مغز استخوان خود چشیده بود و از این ناحیه هزاران زخم در تن وروح خود داشت. بګفته یکی از کامنت گذاران تراب دراصل از ولسوالی خوګیانی ولایت ننګرهار بود و لی در ولایت خوست دکان ولدنګ کاری داشت که عایدناچیزی بدست می آورد. شعر تراب باز تاب دهنده زندگی پراز درد وفقر شاعراست. خوشبختانه از او نه تنها اشعارفراوانی بجامانده است بلکه اکثریت اشعاراو در ویدیوها ثبت وبه نشر رسیده اند که میتواند هریک سند وببلګه ای برای ثبوت  شخصیت کاریزماتیک مرحوم تراب باشد. بزرگترین آرزوی تراب بیداری ملت پشتون ووحدت دوباره افغانها لروبر با ازمیان برداشتن خط دیورند بود که متاسفانه این ارزو را با خود بگور برد، چنانکه گیله من نیز این آرزو را با خود بگور برد.

 روح تراب  وگیله من هردو شادویادشان ګرامی باد !

درمیان پستهای مختلف پس ازمرگ تراب، یکی هم بکارگرفتن اصطلاح پوپولیست درحق او  بود. پوپولیسم در ادبیات سیاسی بدو مفهوم است یکی بمعنای عوام فریبی و دیگری بمعنای عوام گرایی، چون مطیع الله تراب شخص سیاستمدار نبود و صرف یک شاعر ولسی و درد دیده و رنج آوارگی چشیده بود، وصاحب روح حساس و قریحه فی البدیهه ګویی  بود که آنهم محصول محیط پرورش و زندگی شاعر بود، بنابرین بکارگیری اصطلاح  پوپولیست در حق او نوعی کم زدن و سبک شمردن شاعر در چشم دیگران است که من طرفدار نسبت دادن چنین کلمات بظاهر فیشنی ولی در باطن مخرب نیستم. اصطلاح شخصیت کارزماتیک ( بسیارتاثیرگذار) بحال او مناسب است

این پست را با این شعرعالی آقای عبدالقدیرزرنجی پایان می بخشم:

از آسمان شعر و  ادب آفتاب رفت        باکــوله بار از  سخن و شعرناب رفت

ازعدل وداد ګفت وزبیداد شکوه کرد        بیدار کرد خفته دلان را بخواب رفت

آن شاعر حماسه سرای بداهه گوی        درد آشنای میهن ومردم تراب رفت

انوری(زرنجی)

 16/7/ 2025

منظور فردوسی از ایران در شاهنامه کدام سرزمین است؟

Donate زموږ مرسته وکړئ