افغانستان د آسیا په زړه کې پروت هېواد دی چې د جغرافیایي موقعیت له پلوه د سیمې د اقتصادي او سیاسي بدلونونو مهم محور ګڼل کېږي. د تاریخ په اوږدو کې دا خاوره د تمدنونو د تېرېدو، د سوداګرۍ د لارو د نښلولو، او د ستراتېژیکو رقابتونو مرکز پاتې شوې ده. خو په ۲۱مه پېړۍ کې دا رقابت نور یوازې نظامي نه دی، بلکې اقتصادي، ترانزیټي او انرژيمحور بڼه یې خپله کړې ده. د سیمې هېوادونه لکه چین، هند، ایران، روسیه، پاکستان او د منځنۍ آسیا جمهوریتونه هر یو هڅه کوي چې په دې سیمه کې د نفوذ او پانګونې برخه ترلاسه کړي.
افغانستان د جغرافیې له پلوه د منځنۍ او جنوبي آسیا تر منځ د نښلونکي پُل حیثیت لري. دا موقعیت هغه ځانګړتیا ده چې کولای شي هېواد له انزوا وباسي او د سیمهییز اقتصاد د یوه مهم لوبغاړي په توګه مطرح کړي. د واخان دهلېز له لارې د چین او منځنۍ آسیا ترمنځ اړیکې، د ترکمنستان او ازبکستان د ګازو او برېښنا لاینونه، د ایران له لارې د چاهبهار بندر، او د پاکستان له لارې د سیپیک دهلیز ټول د افغانستان پر جغرافیایي اهمیت تکیه کوي. دا معنا لري چې افغانستان د هېڅ یوه هېواد د اقتصادي پلان له اغېز پرته نه پاتې کېږي.
چین غواړي د افغانستان له لارې د خپلې “یو کمربند یو لار” سترې پروژې ته نوې لارې پرانیزي، ځکه د منځنۍ آسیا د طبیعي زېرمو او د لوېدیځو بازارونو تر منځ لنډه لاره د افغانستان له خاورې تېرېږي. هند بیا د چاهبهار له لارې هڅه کوي چې د پاکستان له انحصاره ځان خلاص او د افغانستان او منځنۍ آسیا له هېوادونو سره مستقیمې سوداګریزې اړیکې ټینګې کړي. ایران د خپل بندرونو د ارزښت د زیاتولو لپاره د افغانستان له لارې د ټرېنونو او لویو لارو نښلون ته کار کوي، او پاکستان هڅه کوي چې د سیپیک پروژه د افغانستان له لارې تر منځنۍ آسیا وغځوي، خو د سیاسي بېباورۍ او امنیتي اندېښنو له امله یې دا هڅې تل نیمګړې پاتې شوې دي.
افغانستان ته دا موقعیت هم فرصتونه لري او هم ننګونې. له یوه پلوه هېواد کولای شي د ترانزیټي مالیاتو، تعرفو، او د انرژۍ د انتقال له لارې عواید زیات کړي، خپل داخلي اقتصاد فعال کړي، او د پانګونې له لارې د کار فرصتونه رامنځته کړي. له بلې خوا د بهرنیو سیالیو، د زیربناوو کمښت، د نړیوال اعتماد نشتوالی، او د سیاسي بېثباتۍ دوام هغه ستونزې دي چې د دې ټولو فرصتونو مخې ته خنډ ګرځي.
افغانستان په تېرو کلونو کې هڅه کړې چې د سیمې له ټولو هېوادونو سره متوازن او بېطرفه اړیکې وساتي. دا تګلاره که د اسلامي عدالت، شفاف مدیریت، او ملي اقتصاد پر بنسټ دوام ومومي، کولای شي افغانستان له یو ناپایه رقابتي ډګر نه، په یوه اقتصادي محور بدل کړي. د چین، روسیې، ایران او منځنۍ آسیا سره د ترانزیټي تړونونو پراخېدل، د نوو لارو پرانیستل، او د داخلي تولید هڅونې ښيي چې هېواد په تدریجي ډول د اقتصادي ثبات پر لور روان دی.
په اوسني نړیوال نظم کې، هغه هېوادونه بریالي دي چې خپل موقعیت د نورو د ګټې پر ځای د خپل ملي اقتصاد د ودې لپاره وکاروي. افغانستان که وکولای شي د خپل موقعیت او منابعو د هوښیارې کارونې لپاره یوه دوامداره، ملي او د شفاف اقتصاد تګلاره خپله کړي، نو د سیمې په دې اقتصادي سیالي کې نه یوازې یو نندارهچی، بلکې یو مهم لوبغاړی ګرځېدلی شي.
درنښت…. یارب 🤲🏻
د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه
د دعوت بانکي پتهDNB Bank AC # 0530 2294668 :
له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب: NO15 0530 2294 668
د ویپس شمېره Vipps: #557320 :
Support Dawat Media Center
If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawat Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
DNB Bank AC # 0530 2294668
Account for international payments: NO15 0530 2294 668
Vipps: #557320
Comments are closed.