سفیکزیم (Cefixime)

سفیکزیم (Cefixime)
•د سفالوسپورین (Cephalosporin) انټي بیوټیکونو له ډلې څخه دی چې د بکتریاوي انتاناتو درملنې لپاره کارول کېږي .

کارونې
سفیکزیم د لاندې بکتریايي انتاناتو لپاره تجویز کېږي:
1. د بولي لارې انتانات (UTI)
2. د تنفسي لارې انتانات
•د ستوني التهاب (Pharyngitis/Tonsillitis)
•د برونکایټس (Bronchitis)
3. د غوږونو انتان (Otitis Media)
4. د سینوسونو التهاب (Sinusitis)
5. د سینه بغل (Pneumonia)
6. انتانات لکه سالمونیلا او شګیلا.

دوز
د بالغو لپاره:
200-400 mg
یو ځل په ورځ کې یا په دوه برخو وویشل شي
(هر 12 ساعتونه).

د درملنې موده له 5-10 ورځو پورې وي، د ناروغۍ شدت پورې اړه لري.

د ماشومانو لپاره:
8 mg/kg
په ورځ کې یو ځل یا په دوه ویشلو دوزونو کې
د شربت یا تعلیق (Suspension) ډول هم شتون لري.

جانبي عوارض

لاندې عوارض ممکن په ځینو ناروغانو کې څرګند شي:
1. د معدې ستونزې:
•نس ناستی (Diarrhea)
•کانګې او متیازه (Nausea/Vomiting)
•د معدې درد

2. الرجي عکس العملونه:
•خارښ او ریشتیا (Rash)
•د بدن پړسوب (Swelling)

3.تنفسي ستونزی

نور عوارض:
•سر درد
•ستړیا
•د خولې وچوالی

احتیاطي تدابیر

1. که پنسلین یا سفالوسپورین دوا سره حساسیت لرئ، له ډاکټر سره مشوره وکړئ.

2. د پښتورګو د ناروغیو په صورت کې دوز باید تنظیم شي.

سفیکزیم (Cefixime) د ځینو درملو سره انټرکشن (دوايي تعامل) لري، او په ځانګړي ډول باید د لاندې درملو سره احتیاط وشي:

1. انټي کوګولنټونه (وینې نری کوونکي درمل):
وارفارین (Warfarin) او نور وینې نري کوونکي درمل.
سفیکزیم کولی شي د پروترومبین وخت (PT) اوږد کړي، چې د وینې د ډیر نري کېدو خطر زیاتوي.

احتیاط: د وینې لابراتوري ټیسټونه (PT/INR) باید وڅارل شي.

2. د پښتورګو د فعالیت اغیزمنونکي درمل:
پروبنسید (Probenecid):
دا دوا د سفیکزیم د خارج کېدو سرعت کموي، چې د سفیکزیم کچه په وینه کې لوړه شي.

احتیاط: په هغو کسانو کې چې پښتورګي کمزوري وي، د دوا دوز تنظیم ته اړتیا ده.

3. د معدې اسید کموونکي درمل:
انټي اسیدونه لکه المنيوم او مګنیزیم هایدروکسایډ.
سفیکزیم د معدې په اسید کې ښه جذبېږي، او انټي اسیدونه یې اغېزمن جذب کموي.

احتیاط: د انټي اسیدونو او سفیکزیم تر منځ لږ تر لږه 2 ساعت فاصله وساتئ

4. نور انټي بیوټیکونه:
د نورو انټي بیوټیکونو سره یو ځای کارول (لکه امینوګلایکو سایډونه یا سفالوسپورینونه) کولی شي د پښتورګو د زیان خطر زیات کړي.

احتیاط: د پښتورګو فعالیت باید وڅارل شي.

5. واکسینونه:
سفیکزیم د ژوندي واکسینونو اغېز کمولی شي، لکه د ټایفایډ ژوندی واکسین.

احتیاط: د واکسینونو تر اخیستو مخکې ډاکټر ته ووایئ که انټي بیوټیک کاروئ.

عمومي سپارښتنې:
•تل د ډاکټر یا درملتون متخصص ته د هغو درملو په اړه خبر ورکړئ چې هم‌مهاله یې کاروئ.

•په ځانګړي ډول د پښتورګو ستونزې لرونکو ناروغانو کې د دوايي تعامل احتمال زیات وي.

•که کوم جدي نښې لکه خونریزي، خارش، یا د پښتورګو خرابیدل احساس کړئ، ژر تر ژره ډاکټر ته مراجعه وکړئ.

سفیکزیم (Cefixime) د سفالوسپورین ډلې درملو څخه دی او د مختلفو بکتریایي انتاناتو د درملنې لپاره کارول کېږي. دا درمل په ځانګړي ډول د لاندې ناروغیو لپاره اغېزمن او ښه کار کوي

1. د تنفسي سیستم انتانات:
•د ستوني التهاب (Pharyngitis/Tonsillitis)
•د غوږونو التهاب (Otitis Media)
•د برونکایټس (Bronchitis)
•سینه بغل (Pneumonia)
•د سینوسونو التهاب (Sinusitis)

2. د بولي لارې انتانات (UTI):
•د مثانې التهاب (Cystitis)
•د بولي د لارې نور انتانات چې د بکتریا له امله رامنځته کېږي.

3. د هاضمي سیستم انتانات:
•سالمونیلا (Salmonella)
•شګیلا (Shigella)
•ټایفایډ تبه (Typhoid Fever)

4. د جنسي لارې انتانات:
•ګونوریا (Uncomplicated Gonorrhea)؛ په ځانګړي ډول چې د نیسریا ګونوریا (Neisseria gonorrhoeae) بکتریا له امله وي.

5. د پوستکي او نرم انساجو انتانات:
•د ځینو ډولونو جلدي بکتریایي انتانات (په محدود ډول).

د سفیکزیم ځانګړتیاوې:
دا د ګرام مثبت او ګرام منفي دواړو ډولونو بکتریاوو پر وړاندې اغېزمن دی.
ځانګړي ډول یې هغه ناروغانو ته تجویز کېږي چې د پنسلین یا ځینو نورو انټي بیوټیکونو څخه حساسیت لري.

یادونه:
سفیکزیم یوازې د بکتریایي انتاناتو پر وړاندې ګټور دی او د ویروسي انتاناتو لکه نزلې یا زکام لپاره کار نه ورکوي.

د مناسبې درملنې لپاره، د ناروغۍ تشخیص او د بکتریا نوعیت باید د ډاکټر له لوري وڅېړل شي.
درمل باید د ډاکټر له مشورې پرته و نه کارول شي، ځکه چې غلط استعمال یې د انټي بیوټیک مقاومت لامل ګرځي.

د سفیکزیم (Cefixime) کارول په حمل کې باید د احتیاط سره وشي. لاندې ټکي باید په پام کې ونیول شي
د FDA کټګوري
سفیکزیم د FDA د حمل B کټګورۍ درمل دی، چې معنا یې دا ده:
د حیواناتو په مطالعاتو کې د جنین پر وده کوم منفي اغېز ندی لیدل شوی.
خو د انسانانو په اړه کافي مطالعات شتون نلري.

په حمل کې کارول
که اړتیا وي او ګټه یې د احتمالي زیان څخه زیاته وي، ډاکټر دا دوا تجویز کولی شي.
سفیکزیم عموماً د هغو بکتریایي انتاناتو لپاره ورکول کېږي چې درملنه یې ضروري وي، لکه بولي لارې انتان یا تنفسي ستونزې

په لومړۍ درې میاشتې (First Trimester):
د حمل په لومړیو درېیو میاشتو کې، درملو ته زیات احتیاط کېږي ځکه د جنین د وده بنسټیز پړاو دی.

د ډاکټر له مشورې پرته یې کارول مناسب نه دي.

د شیدو ورکولو پر مهال (Breastfeeding):
نه‌ دي ثابت شوي چې سفیکزیم د مور شیدو ته انتقالیږي، خو د ماشوم څارنه مهمه ده. که ماشوم ته اسهال یا خارش پیدا شي، ډاکټر ته مراجعه وکړی

سفیکزیم (Cefixime) دوا عموماً په خالي معده یا ډک معده دواړو حالاتو کې اخیستل کېدلی شي، خو ځینې مهم ټکي باید په پام کې ونیول شي:
1. د خالي معدې پر مهال خوړل:
د دوا جذب په خالي معده کې ښه کېږي او ژر بدن ته رسېږي.
خو په ځینو خلکو کې د معدې د ناراحتۍ یا درد سبب کېدلی شي.
2. د ډک معدې پر مهال خوړل:
د معدې د ناراحتۍ مخه نیسي.
•د خوړو سره خوړل د دوا په جذب باندې منفي اغېز نلري.

سپارښتنه:
که معده مو حساسې وي یا د معدې درد تجربه کوئ، د خوړو سره یا وروسته یې وخورئ.
که معدې ستونزه نه لرئ، په خالي معده خوړل هم ستونزه نه لري او د جذب کچه یې لوړه ده.

د سفیکزیم (Cefixime) د بدو تاثیراتو (جانبي عوارضو) کچه په نړیواله کچه نسبتاً ټیټه ده او دا دوا په عمومي توګه خوندي بلل کېږي. خو په ځینو ناروغانو کې جانبي عوارض پیښیږي، چې شدت یې د فرد په روغتیايي وضعیت او بدن د ځواب ورکولو ډول پورې اړه لري.

د جانبي عوارضو احصایوي کچه:
د نړیوالو راپورونو پر بنسټ، 10-20% ناروغان د خفیف یا متوسط جانبي عوارضو سره مخ کېږي.
جدي عوارض (لکه الرجي یا د پښتورګو زیان) په نادر ډول، تقریباً 1% یا کم ناروغانو کې لیدل شوي دي.

د عامو بدو تاثیراتو کچه:

1. د معدې ستونزې (10-15%):
نس ناستی (Diarrhea)
د معدې درد
متیازه او کانګې (Nausea/Vomiting)

2. پوستکي ستونزې (1-3%):
خارش یا د پوستکي ریشتیا (Rash)
حساسیت

3. د عصبي سیستم ستونزې (1-2%):
سر درد
ستړیا (Fatigue)

4. الرجي عکس العملونه (کمتر له 1%):
د بدن پړسوب (Swelling)
د تنفس ستونزې (Severe Allergic Reaction)

5. د پښتورګو او ځيګر ستونزې (نادر):
د پښتورګو فعالیت کې ګډوډي
د ځيګر انزایمونو لوړیدل

جدي او نادر عوارض:
د وینې اختلالات لکه د سپینو یا سرو وینو د شمېر کمښت (Rare)

سفیکزیم (Cefixime) یو اغېزمن سفالوسپورین انټي بیوټیک دی چې په ځانګړي ډول د لاندې ناروغیو لرونکو خلکو کې ښه ثابت شوی دي

1. د بولي لارې انتان (UTI):
سفیکزیم په هغو ناروغانو کې اغېزمن دی چې د مثانې انتان یا د بولي لارې نورو انتاناتو سره مخ وي.
هغه بکتریاوې چې معمولاً د UTI لامل کېږي لکه ای کولای (E. coli) او کلیبسیلا ته ښه ځواب ورکوي.

2. د تنفسي سیستم ناروغان:
هغه ناروغان چې د لاندې بکتریایي انتاناتو سره مخ وي:
برونکایټس (Bronchitis)
سینه بغل (Pneumonia)
ستوني التهاب (Pharyngitis/Tonsillitis)
د سینوسونو التهاب (Sinusitis)

3. د غوږونو انتان لرونکي ناروغان:
په ماشومانو او لویانو کې د د غوږ منځني التهاب (Otitis Media) لپاره مؤثر دی.

4. د ټایفایډ تبه ناروغان:
د ټایفایډ تبه چې د سالمونیلا تایفي (Salmonella Typhi) له امله رامنځته کېږي، په ځانګړي ډول په هغو سیمو کې چې د انټي بیوټیک مقاومت زیات وي، سفیکزیم ښه ثابت شوی دی.

5. د جنسي لارې انتان (Gonorrhea):
په هغو ناروغانو کې چې د ګونوریا (Neisseria gonorrhoeae) ساده بکتریایي انتان لري، سفیکزیم مؤثره درملنه برابروي.

6. د هاضمي سیستم ناروغان:
ناروغان چې د سالمونیلا یا شګیلا بکتریایي انتانات لري او په ځانګړي ډول د اسهال او شدید درد سره مخ وي.

د هغو ناروغانو لپاره مناسب چې:
1. د پنسلین یا نورو انټي بیوټیکونو څخه حساسیت لري.
2. پښتورګي د خرابوالي ستونزه نه لري، ځکه دا دوا په پښتورګو کې فلټر کېږي.

3. د مزمنو بکتریایي انتاناتو لپاره لنډمهاله درملنې ته اړتیا لري.

پایله:
سفیکزیم په خاص ډول د بولي لارې انتان، تنفسي سیستم انتانات، ټایفایډ، ګونوریا، او هضمي انتاناتو لرونکو ناروغانو کې ښه ثابت شوی دی. د درملنې د مؤثریت لپاره د ناروغ تشخیص او د بکتریا ډول معلومول اړین دي، او درملنه باید د ډاکټر په لارښونه ترسره شي.

سفیکزیم (Cefixime) د یو مؤثر سفالوسپورین انټي بیوټیک په توګه د بېلابېلو بکتریايي انتاناتو په درملنه کې د بریالیتوب لوړه فیصدي لري. لاندې د ځینو ناروغیو لپاره د ښه والي اټکل شوې فیصدي وړاندې کیږي، چې د کلینیکي مطالعاتو او تجربو پر بنسټ دي:

1. د بولي لارې انتان (UTI):
بریالیتوب فیصدي: 85-95%
د بکتریاو لکه E. coli او Klebsiella په درملنه کې مؤثر دی.

2. د تنفسي سیستم انتانات:
برونکایټس (Bronchitis): 85-90%
سینه بغل (Pneumonia): 80-90%
د سینوسونو التهاب (Sinusitis): 80-85%
ستوني التهاب (Pharyngitis/Tonsillitis): 90-95%
په ځانګړي ډول د Streptococcus pyogenes او نورو عامو بکتریاوو پر وړاندې اغېزناک دی.

3. د غوږونو منځنی التهاب (Otitis Media):
بریالیتوب فیصدي: 80-90%
د ماشومانو لپاره د خوندیتوب او مؤثریت لوړه کچه لري.

4. د ټایفایډ تبه (Typhoid Fever):
بریالیتوب فیصدي: 85-95%
په ځانګړي ډول د سالمونیلا تایفي درملنې لپاره مؤثر دی، حتی په هغو سیمو کې چې انټي بیوټیک مقاومت شتون لري.

5. د ګونوریا (Gonorrhea):
بریالیتوب فیصدي: 95-97%
د Neisseria gonorrhoeae ساده انتاناتو لپاره د غوره انتخابونو څخه دی.

6. د هاضمي سیستم انتانات (SalmoneIla/Shigella):
بریالیتوب فیصدي: 85-90%
په هغو کسانو کې چې د خونړي اسهال یا شدید انتان سره مخ وي.

عمومي د ښه والي فیصدي:
په ټولیز ډول، د سفیکزیم د مؤثریت کچه د بېلابېلو ناروغیو لپاره له 85% څخه تر 95% پورې ده، که د ډاکټر د لارښوونو سره سم وکارول شي.

یادونه:
د درملنې بریالیتوب د ناروغ د وضعیت، د بکتریا د ډول، او د انټي بیوټیک مقاومت سره تړاو لري.
د ناسمې استعمال یا د درملنې نیمګړتیا په صورت کې د درملنې مؤثریت کمېدای شي.